ENSAR NUR, TR724 STRAZBURG
Avrupa Parlamentosu (AP), AB vatandaşlarını yapay zekanın (AI) tehlikelerinden korumayı amaçlayan yasayı ezici bir çoğunlukla onayladı. Yasa, dünyada yapay zekayı düzenleyen ilk yasa olma özelliğini taşıyor.
Avrupa Parlamentosu teknoloji devlerini ve AB vatandaşlarını yakından ilgilendiren bir yasayı kabul etti. Günlük hayatta gittikçe daha fazla yer tutmaya başlayan yapay zeka hakkında hazırlanan yasa, AB vatandaşlarını AI teknolojisinin sağlık, güvenlik, temel haklar ve demokrasi üzerindeki zararlı etkilerinden korumayı amaçlıyor.
Nihai şekli konusunda AB üye devletleriyle yapılacak görüşmeler öncesinde, Yapay Zeka Yasası 499 lehte, 28 aleyhte ve 93 çekimser oyla kabul edildi.
Avrupa Birliği kanun yapıcıları yapay zeka kullanımına yönelik kısıtlamalar getirme yolunda önemli bir adım atarak Brüksel’i, gelişmekte olan teknolojiye milyarlarca dolar akıtan Amerikan teknoloji devleriyle karşı karşıya getirdi.
Yasadaki ciddi düzenlemeler şirketleri düşündürüyor. ChatGPT’nin üreticisi OpenAI, nihai metinde nelerin yer aldığına bağlı olarak Avrupa’dan çekilmek zorunda kalabileceğini söyledi.
Yasanın amacının, insan merkezli ve güvenilir yapay zekanın yaygınlaşmasını teşvik etmek ve yapay zekanın güvenlik, mahremiyet, şeffaflık, ayrımcılık yapmama ve sosyal ve çevresel refah dahil olmak üzere AB hakları ve değerleriyle tamamen uyumlu olmasını sağlamak olduğu açıklandı.
Yasa, dünya üzerinde AI kullanımını regüle etmeyi amaçlayan ilk yasa oldu. AP, AB Konseyi ile yasanın nihai şekline ilişkin müzakerelere başlayacak.
AP Başkan Roberta Metsola yasanın kabul edilmesinin ardından yaptığı konuşmada, Avrupa’nın dünyaya liderlik yapmaya devam ettiğini ve insan merkezli bir yasayı kabul ettiğini söyledi. Yasanın “Dijital inovasyonda, AB değerleriyle uyumlu bir şekilde dünya lideri olma arzumuzu yansıtıyor” dedi.
Making history by shaping our future.
This is what today's groundbreaking vote on the world’s first ever #AI legislation is all about.
It is about Europe taking the lead in digital innovation. pic.twitter.com/jICNwcX9hy
— Roberta Metsola (@EP_President) June 14, 2023
Yasaklanan AI uygulamaları
Kurallar risk temelli bir yaklaşım izliyor ve AI’nin oluşturabileceği risk düzeyine bağlı olarak sağlayıcılar ve AI sistemlerini kullananlar için yükümlülükler getiriyor.
Parlamento üyeleri, yapay zekanın müdahaleci ve ayrımcı kullanımlarına ilişkin yasakları genişletti. Biyometrik tanımlama sistemleri; cinsiyet, ırk, etnik köken, vatandaşlık durumu, din, siyasi yönelim gibi sınıflandırmalara yarayan sistemler; ve yüz tanıma veri tabanları oluşturmak için internetten fotoğrafların çekilmesini sağlayan sistemler yasak olacak.
Kolluk kuvvetleri, biyometrik tanımlama sistemlerini sadece ciddi suçların kovuşturulması için adli yetkilendirmeden sonra kullanabilecek.
Yüksek riskli yapay zeka kategorisi de oluşturan yasa, seçmenleri ve seçimlerin sonucunu etkilemeye yarayan ve sosyal medya platformları tarafından tavsiye sistemlerinde kullanılan yapay zeka uygulamalarını bu kategoriye ekledi.
Kamuya açık AI sistemleri için yükümlülükler geliyor
AI alanında yeni ve hızla gelişen genel kullanıma açık sistemler, modellerini AB pazarında piyasaya sürmeden önce AB veri tabanına kaydettirmek zorunda kalacak.
ChatGPT gibi bu tür modellere dayanan üretici yapay zeka sistemleri, içeriğin yapay zeka tarafından üretildiğini açıklamak, sahte görüntüleri gerçek olanlardan ayırt etmeye yardımcı olmak ve yasadışı içerik üretmeye karşı koruma sağlamak zorunda olacak.
Yapay zekanın öğrenmesi için kullanılan telif hakkıyla korunan verilerin ayrıntılı özetlerinin de kamuya açık hale getirilmesi gerekecek.
Yasayı hazırlayan raportörler yapay zekanın riskler oluşturmaya başladığını ve bu yasayla vatandaşların ve AB değerlerinin korunmasının amaçlandığını ifade etti.
Oylamanın ardından eş raportör Brando Benifei şunları söyledi: “Bugün tüm gözler üzerimizde. Büyük teknoloji şirketleri kendi yarattıkları konusunda alarm verirken, Avrupa ileriye gitti ve yapay zekanın oluşturmaya başladığı risklere somut bir yanıt önerdi. AI’nin yaratıcılık ve üretkenlik için olumlu potansiyelinden faydalanılmasını istiyoruz, ancak Konsey ile müzakereler sırasında konumumuzu korumak ve demokrasilerimize ve özgürlüklerimize yönelik tehlikelere karşı koymak için de mücadele edeceğiz.”
Diğer Eş raportör Dragos Tudorache ise “Yapay Zeka Yasası, sunabileceği muazzam faydalarla toplumlarımızı kökten dönüştürecek olan bu teknolojinin, Avrupa’nın demokrasi, temel haklar ve hukukun üstünlüğü değerlerine uygun olarak gelişmesini ve kullanılmasını sağlayarak, yapay zekanın geliştirilmesi ve yönetişiminde dünya çapında bir ton belirleyecektir” dedi.
