Mehmet Dinç | Strazburg
Avrupa Konseyi’nin Lozan Üniversitesi ile ortaklaşa hazırladığı 2016 yılı Cezaevleri İstatistikleri (SPACE) açıklandı. SPACE’e göre Avrupa hapishanelerinin yüzde 90’ı doldu. Avrupa Konseyine bağlı 47 ülke içerisinde, son 10 yılda cezaevleri nüfusunda en fazla artış Türkiye’de yaşandı. Avrupa’da toplam tutuklu ve mahkum sayısı 1 milyon 5OO bin’i aştı.
İstatistiklere göre Avrupa cezaevlerinin bir kısmı kapasitesinin çok üzerinde mahkum barındırıyor. Bu durum cezaevi şartlarını daha da zorlaştırırken, hak ihlallerine sebebiyet veriyor. Cezaevi ölümleri ve intiharlar Avrupa cezaevlerinin bir diğer sorunu. Cezaevlerindeki ölüm oranı 2015 yılında 10 binde 31 olarak kayıtlara geçerken bu rakamın yüzde 15’inin sebebi intihar.
Cezaevleri kapasitesini aşıyor
Giderek artan mahkum sayısı, uzun tutukluluk süreleriyle birleşince Avrupa cezaevlerinde ciddi kapasite sorunları yaşanıyor. Örneğin Makedonya ve Macaristan’da 100 kişilik kapasiteye göre 132 kişi kalıyor, Kıbrıs’ta 127, Belçika’da 120, Fransa’da 117 Portekiz 109, İtalya 109, Sırbistan 109, Arnavutluk 108, Çekya’da 108, Romanya’da 106 Türkiye’de ise 103 kişi kalıyor. Tutukluların yüzde 10’u hala duruşma bekliyor
Hapis oranlarının en fazla arttığı ve azaldığı ülkeler
Hapis oranının en fazla arttığı ülkeler (yüzde 10,8) ile Bulgaristan, Türkiye (yüzde 9.5), Çekya (yüzde 7.6), Sırbistan (yüzde 6.6) ve Danimarka (yüzde 5.5). En fazla düştüğü cezaevleri ise, İzlanda (yüzde -15.9), Kuzey İrlanda (yüzde -11.8), Litvanya (yüzde -11.1), Belçika (yüzde -10,1) ve Gürcistan (yüzde -6,7) oldu.
Son 10 yılda tutukluluk oranı en fazla artan ülke Türkiye
2006-2016 yılları arasında tutukluluk oranının en fazla arttığı ülke Türkiye. 10 yıl içinde Türkiye’de tutukluluk oranları yüzde 161 oranında arttı. Türkiye’nin ardından yüzde 81’le San Marino, yüzde 66 ile Arnavutluk geliyor. Yine 2006-2016 yılları arasından tutukluluk oranı azalan ülkeler ise Hollanda yüzde 38, Estonya yüzde 36 İsveç ise yüzde 26 ile tutukluluk oranları azalan ülkeler arasında ilk 3’te yer alıyor.
Yabancı tutuklular ve kadın mahkumlar
Yabancı tutukluların oranı son yıllarda genel olarak aşağı yönlü bir eğilim gösterse de, bu oran 2015 yılında yüzde 10,8 iken 2016 yılında yüzde 11,6’ya yükseldi. Kadınlar genel cezaevi nüfusunun küçük bir kısmını temsil etmeye devam ediyor (yüzde 5.3, tutuklananların oranı ise yüzde 24,2).
En fazla hırsızlık suçundan mahkum yatıyor, sonra uyuşturucu
Hapishanelerde en fazla hırsızlık suçundan mahkum bulunuyor (%18,9), uyuşturucu suçluları yüzde 17,5 ile ikinci sırada yer alırken, 3. sırada yüzde 12,6 ile soygun ve gasp, yüzde 12,1 ile cinayet suçluları geliyor.
Tutuklu başına en fazla harcamayı San Marino yapıyor
Avrupa Konseyi’ne bağlı 47 ülkede yılda ortalama 18 Milyar Euro harcama yapılıyor. Tutuklu başına günlük ortalama harcama 110 Euro civarında . Tutuklu başına en fazla harcama yapan ülkeler arasından San Marino 707 Euro ile birinci sırada yer alırken, İsveç 359 Euro, Norveç 344 Euro, Hollanda 250 Euro, Lüksemburg ise 222 Euro harcama yapıyor. En az harcama yapan ülkeler ise Moldova 6 Euro, Ermenistan 8 Euro, Azerbaycan 12 Euro), Makedonya 13 Euro ve Arnavutluk 13 Euro. Türkiye ise 21 Euro harcama yapıyor.
47 Avrupa Konseyi üyesi devletteki 52 cezaevi idaresinden 47’sinin bilgisini içeren SPACE araştırması Lozan Üniversitesi tarafından Avrupa Konseyi için yürütülüyor. 31 Eylül 2016 tarihinde, bu araştırmaya katılan 47 idarenin ceza infaz kurumlarında 859 bin 102 tutuklu bulunmaktadır. Bu sayı, Rusya Federasyonu’nda tutulan mahkumların rakamları da dahil edildiğinde 1,505,187’ye yükselmektedir. 2015’te aynı tarihte, 840.648 ve (1.483.118) mahkum bulunuyordu.
