AKP hükümetinin son 3-4 yılda dozunu artırarak uyguladığı baskı ve kötü yönetim, yönlendirilmiş yargı ve seçilmiş mahkemeler eliyle gerçekleştirilen haksız gözaltı ve tutuklamalar, ekonomideki kötü gidişat ve piyasadaki güvensizlik, adalet sistemini çökertti. Adalet Bakanlığı’nın UYAP ve TÜİK İstatistikleri icra dosyalarından ceza davalarına, hükümlü ve tutuklu sayılarının eşitlenmesinden hukuk davalarındaki artışa kadar Türk adalet sisteminin alarm verdiğini ortaya koyuyor.
17-25 Aralık yolsuzluk ve rüşvet skandalının patlak vermesinden sonra Hizmet Hareketi’nden başlamak üzere toplumun tüm katmanlarına ve muhaliflere uzanan gözaltı, tutuklama ve soruşturma kararları istatistiklere de doğrudan yansıyor. UYAP istatistiklerine göre, 20 Ocak 2014 tarihi itibariyle cezaevlerinde 154 bin 663 kişi bulunurken, bunların 28 bin 76’sı tutuklu, 114 bin 95’i hükümlü, 12 bin 492’si hüküm özlü; yani temyizleri ve mahkeme süreçleri bitmiş cezalılar.
TUTUKLULUK CEZA OLARAK KULLANILIYOR
Buna karşın 19 Ocak 2017 tarihi itibariyle cezaevlerinde 196 bin 913 kişi bulunuyor. Bunların 74 bin 610’ı tutuklu, 107 bini hükümlü, 14 bin 888’i hüküm özlü. 15 Temmuz’dan sonra hızla tutuklu sayısı ciddi oranda arttı ve sadece son altı ayda 45 binden fazla kişi delilsiz-mesnetsiz tutuklandı. Yine Eylül-Ekim döneminde hükümetin muhaliflere cezaevinde yer açmak için cezaevlerinden 40 bine yakın kişiyi salıverdiğini düşündüğünüzde rakam 250 binlere dayanıyor. 2014’te tutuklu sayısı 28 bin iken, bugün bu rakamın 74 bine ulaşması başlı başına tutukluluğun bir cezalandırma yöntemi olarak kullanıldığının göstergesi.
İCRA ve İFLAS DOSYALARI 15 MİLYONU AŞTI
İstatistikler sadece tutuklu, hükümlü ve cezaevleri açısından alarm vermiyor. Günlük hayatın ortaya çıkarttığı, icra, iflas, alacak davalarını kapsayan ticari; boşanma, veraset, anlaşmazlık vb dosyaları kapsayan idari ve hukuki davalarda da tam bir patlama yaşanıyor. 19 Ocak 2017 tarihi itibariyle İcra dairelerinde devam eden icra ve iflas davaları sayısı 15 milyon 370 bin 971. UYAP sistemindeki en eski veriler esas alındığında örneğin 2008 Aralık ayı itibariyle icra iflas dosya sayısı 9 milyon civarında. Arada kapatılan ve bitirilen milyonlarca dosyayı saymazsanız 6 milyon ilave icra iflas dosyasından bahsediyoruz. İcra dairelerine bir günde gelen günlük dosya sayısı 30 bin civarında. Aflar, yeniden yapılandırmalarla icra ve iflas dosyaları zaman zaman 12 milyonlara gerilese de, rakamlar her geçen gün artarak ve katlanarak büyüyor. 15 milyon icra dosyası Türkiye’de icraya verilmeyen hane yok manasına geliyor.
OHAL’DE İFLAS ERTELEME YASAK OLMASINA RAĞMEN
Uzmanlar ve ekonomistler, OHAL kapsamında iflas erteleme hususunda getirilen kısıtlamalar nedeniyle piyasadaki gerçek mağduriyetlerin kamuoyuna yansımadığını değerlendirmişti. Bu haliyle OHAL sonrası icra mahkemelerinde milyonlarca yeni dosyanın yer alacağını öngörmek gerekiyor.
İcra ve iflas dosyalarındaki artış aynı zamanda piyasalarda güven kalmadığının göstergesi. 2015’te devam eden dosya sayıları 15 milyonun çok altında olmasına karşın, icra iflas dosyaları toplamı yıl sonunda 23 milyonu bulmuştu. Bu yıl sonunda bu rakamların 25 milyonları geçmesi kimseyi şaşırtmayacak.
SAĞIM SOLUM SORUŞTURMA
Cumhuriyet Başsavcılıklarında işlem gören, yani dava ve soruşturma açılan dosya sayısı 2014’te 3.4 milyon iken, bugün yani 2017 Ocak itibariyle bu rakam 4.2 milyon civarında. 2008’de bu istatistikler 3 milyonların çok altında. Rakamlar iki ihtimale işaret ediyor: Ya ülkede harıl harıl suç işleniyor veya harıl harıl suçlu üretiliyor. Adalet, mahkumiyetler ve tutukluluklar üzerinden tesis ediliyor (!); gerçekte adalet yok ediliyor.
Adalet sisteminin fotoğrafı tam bir iflas fotoğrafı, tutuklu sayısı hükümlüye yaklaşmış, artış yüzde 100’den fazla. Adalet dosyaları sonuçlandırılmak yerine insanlar içeri atılıp, çürütülerek ve sindirilerek adaletten soğutuluyor. Bu aynı zamanda hakim ve savcıların derslerine çalışmadıklarını, politik kararlar aldıklarını açıkça ortaya koyuyor. 15 Temmuz öncesi başlayan cadı avının daha sonra tam bir diktatör devlet uygulamasına döndüğünü düşündüğümüzde önümüzdeki günlerde iyileşme değil, belki çok daha vahim istatistik ve ihlallerle karşılaşacağız.
ADALETİN İFLASI İSTATİSTİKLERDE (*)
2014 2017
Cumhuriyet Savcılığı soruşturma sayıları : 3 milyon 497 bin 871 4 milyon 179 bin 281
2008 2014 2017
İcra Dairelerindeki İcra ve iflas dosyaları: 8 milyon 14 milyon 15.3 milyon
2014 2017
Cezaevlerindeki tutuklu sayısı: 28 bin 76 74 bin 622
Cezaevlerindeki hükümlü sayısı: 114 bin 95 107 bin 375
Cezaevlerindeki hüküm özlü sayısı: 12 bin 492 14 bin 873
Cezaevlerindeki toplam kişi sayısı: 154 bin 663 196 bin 870
(*UYAP-Ulusal Yargı Ağı resmi verileri-2008-2014-2017)
