Anayasa Mahkemesi (AYM), 6 yıldır uygulamada olan bireysel başvuru sistemine ilişkin istatistikleri açıkladı. İstatistikler, Anayasa Mahkemesi’nin 2018’de verdiği hak ihlali karar sayısının, son 5 yılın gerisine düştüğünü ortaya koydu. Mahkeme 2014’te 378 ihlal veren AYM , 2015’te 544, 2016’da 771, 2017’de 922 ihlal kararı verirken, bu yıl ise sadece 236 hak ihlaline hükmetti.
Cumhuriyet’in haberine göre, şu ana kadar mahkeme, 2 bin 879 ihlal kararı verdi. Anayasa Mahkemesi’nin verdiği ihlal kararları arasında uzun yargılamalar önemli bir yer tuttu. Toplam ihlallerin yüzde 76’sı yani 2 bin 200’ü adil yargılanma hakkına ilişkin oldu. Adil yargılanma hakkına dair ihlallerin de 1815’i yani yüzde 80’i makul sürede yargılanma hakkının ihlaline yönelik verildi. Sırasıyla diğer en fazla hak ihlali kararı verilen başlıklar ise mülkiyet hakkı, özel hayatın ve aile hayatının korunması hakkı, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı, ifade özgürlüğü, yaşam hakkı, işkence ve kötü muamele yasağı ihlali oldu,
Ancak istitastikler, Anayasa Mahkemesi’ne yapılan başvuru sayıları her geçen yıl artarken, verdiği ihlal kararı sayısı ise son 5 yılın gerisine düştü. 2014’te 378 ihlal veren AYM , 2015’te 544, 2016’da 771, 2017’de 922 ihlal kararı verirken, bu yıl ise sadece 236 hak ihlaline hükmetti. Son 6 yılda verilen ihlal kararları içinde 2018 yılındaki kararlar, yüzde 8.2’ni oluşturdu.
200 bin başvuru
Hak ihlaline uğradıklarını öne sürüp AYM’ye bireysel başvuruda bulunanların sayısı 2018’de 27 bin 356 oldu. Yıllara göre ise başvurular 2012’de 1342, 2013’te 9 bin 897, 2014’te 20 bin 578, 2015’te 20 bin 376 oldu. 15 Temmuz darbe girişimi ve ardından ilan edilen OHAL uygulamaları nedeniyle 2016’da AYM ’ye yapılan başvuru sayısı 80 bin 756, 2017’de ise 40 bin 530 gibi yüksek rakamlara ulaştı. 2018’te ise başvuru sayısı 27 bin 356 oldu. Bugün itibarıyla Anayasa Mahkemesi’ne yaklaşık 200 bin bin başvuruda bulunuldu. Başvuruların 160 bin 456’sı sonuçlandırıldı. 40 bin 379 başvuru ise henüz karara bağlanmadı.
‘UZUN YARGILAMALAR YAPISAL SORUN’
AYM, sonuçlar üzerinden özetle şu değerlendirmeleri yaptı:
Adaletin tesisinin önündeki engellerin başında artan iş yükü ve bununla bağlantılı olarak uzun yargılama sorunu gelmektedir. Artan dava yükü ve uzun yargılamalar, Türkiye’de yargı sisteminin belki de en önemli yapısal sorunu olmaya devam etmektedir.
Davaların makul sürede sonuçlandırılamaması sadece adil yargılanma hakkı kapsamında sorunlar ortaya çıkarmamakta, davaların konusunu oluşturan uyuşmazlıklar dikkate alındığında yaşam hakkından mülkiyet hakkına kadar diğer tüm temel hakların etkili biçimde korunması amacına da zarar verebilmektedir.
