YORUM | Dr. CEM ÜNAL
AKP yönetimi 2022 yılının sonlarına doğru erken seçim planı yaptığını bütçe verileri üzerinden açık etmiş oldu. Çoğu ekonomistin atladığı bu bürokratik kurnazlığı bu yazımızda paylaşacağız.
Devletin TBMM’de kabul edilen yıllık bütçesi, her ay Sayıştay Başkanlığı’nın internet sitesinde yayınlanır. Böylece bütçede kabul edilen gelir ve gider kalemlerinin ne kadar gerçekleştirildiği, hedeflenen rakamlardan sapma olup olmadığı ve dolayısıyla bütçelemenin ne kadar gerçekçi olup olmadığı takip edilir.
En son açıklanan gerçekleşme verileri Kasım 2022’ye aitti. Burada dikkatli takipçilerin gözden kaçırmadığı bir veri yayınlandı: Kasım 2022 bütçe dengesi 108.3 milyar FAZLA vermiş. Bu çok normal bir gelişme olarak gözükmüyor.
Zira AKP tarafından hazırlanan ve kabul edilen yıllık bütçe verilerine göre, Kasım 2022’de 278.3 milyar TL BÜTÇE AÇIĞI hedeflenmişti. Hatta bu açık AKP ekonomi yönetimine yetmemişti ve Eylül 2022’de açıklanan Orta Vadeli Programda (OVP) bu bütçe açığı yaklaşık 1.5 katına yani 461.2 milyar TL’ye yükseltilmişti.
Ancak Kasım ayı gerçekleşen verilerine göre bütçe bu kez hiç beklenmedik bir şekilde 108.3 milyar TL FAZLA vermiş ve 2022 yılının ilk 11 aylık açığı 20.4 milyar TL ile sınırlı kalmıştır.
Peki bu rakamlar, bütçe fazlası ne anlama geliyor? Bütçe fazlası veriliyorsa bu ekonomi yönetimi performansı açısından olumlu değil mi?
Genel Bütçe’de hedeflenen ve daha sonra da OVP’de 1.5 katına çıkarılan bütçe açığı, 2022 yıl sonuna doğru bir erken seçim düşünülerek projeksiyon yapıldığını gösteriyor. Zira bu olası erken seçimde AKP iktidarının seçime yönelik popülist harcamalar yapabilmesi gerekiyordu. Ancak daha sonradan Tayyip Erdoğan’ın bir şekilde bu erken seçimden vazgeçmesiyle, bütçenin sıkı tutulduğu, yani harcamaların düşük, gelirlerin ise yüksek gerçekleştirildiği anlaşılıyor.
2022’de ertelenen seçime yönelik bu harcamaların ve bütçe açıklarının, 2023 yılı itibariyle hızlanacağı bir sürpriz olmayacaktır. Bütçeye çok büyük yük getirecek olsa da, AKP tarafından ‘seçim rüşveti’ olarak görülen EYT paketinin 2023 yılından hemen önce kabul edilmesini de bu bağlamda değerlendirebiliriz.
