“Semiyoloji, işaretlerin ve sembollerin çalışılmasıyla ilgilenen bilim dalı. Genellikle “semiyotik” terimi ile eş anlamlı olarak kullanılsa da bazı durumlarda semiyoloji daha çok dilbilim ve edebiyat alanlarına odaklanan bir yaklaşımı ifade ederken, semiyotik daha geniş bir disiplinler arası çerçevede işaretleri inceleyen bir terim olarak kullanılmakta.”
M. NEDİM HAZAR | YORUM
““Biz de Yusuf’a şöyle vahyettik: ‘Zamanı gelecek, onların hiç hatırlarına gelmediği ve seni hiç tanımadıkları bir sırada, kendilerine yaptıkları bu işi hatırlatacaksın.” Yusuf / 15
Semavi kitaplar içerikleri kadar siyak ve sibak açısından bugüne kadar sayısız eserde ele alınmıştır. Malum; “Siyak” ve “sibak” terimleri, genellikle Kur’an ilimleri ve tefsir çalışmalarında kullanılan iki önemli kavram. Siyak, bir ifadenin, cümlenin veya ayetin bağlamını, yani sözün gelişi veya sevk edilişini ifade ediyor. Bir metnin veya sözün anlamını doğru bir şekilde anlamak için, o ifadenin içinde bulunduğu bağlamın dikkate alınması gerektiğini vurguluyor. Sibak ise, bir ifadenin önceki bölümle olan bağlantısını, yani sözün evvelinden, öncesinden gelen manayı anlatıyor. Bu iki terim birlikte, bir metnin veya sözün doğru anlaşılabilmesi için hem önceki hem de sonraki bağlamın dikkate alınması gerektiğini vurguluyor.
Bu meyanda Yusuf Suresi, sadece edebiyat açısından geçmişte olduğu kadar günümüzde de velut bir kaynak değil, önceki semavi (her ne kadar tahrif olunmuşsa da) metinlerde de edebi, ahlaki, sosyolojik, toplumsal ve ruhsal bağlamda muazzam bir hazinedir.
Araştırmamıza beklerken vurguladığımız hususlardan biri kıssa ile hikayenin farkıydı. Drama tekniği açısından baktığımızda her iki kelime de hakikati ifade edebileceği gibi bu iki kavram arasındaki fark, birindeki gerçekliğin ilahi tasdiki, diğerinin ise kurmaca olmasıdır.
Tekrar edelim, Elmalılı merhumun da önemle vurguladığı gibi; takip etmek, iz sürmek, peşinden gitmek manalarına gelen ‘kasas’ kelimesinden türetilen kıssa, izlemeye değer bir haber nakletmek, bir hikâye anlatmak için kullanılır ki bu adlandırma modern manada kurmacadan oldukça farklı bir alanı işaret eder. Bu sebeple hassaten Kur’an’ın anlattığı bir vakıaya verilen isim olarak kıssa için bu farklılığı vurgulamak oldukça önemli. Zira, mübarek Kur’an ezelî hakikati tefsir eden, varlığı ve ötesini aydınlatan ‘Kelamullah’tır ve anlatımı da aynı ölçüde harikuladedir. Oysa kurmaca, insana özgü bir eylemi kast eder. Malum olduğu üzere varoluşsal perspektifte yüce yaratıcının müstesna ve müteal (izzet, şeref ve hükümranlık bakımından en yüce olan) konumu ile karşılaştırıldığında eksik ve kusurlu olan insanın, zamanı ve mekânı aşacak hatta varlığı ihata edecek bir metne vücut vermesi beklenemez.
Şimdi bir önceki yazıda bahsini ettiğimiz iki filozofun disipliniyle Yusuf Suresini incelemeye başlayalım:
- Ayet: “Elif, Lam, Ra. Bunlar apaçık Kitab’ın ayetleridir.”
Saussure Perspektifi (SP): “Elif, Lam, Ra” (gösteren) Arapça harfleri, ayetin başlangıcını işaret eder ve Kur’an’ın ilahi kelamı (gösterilen) olduğunu vurgular. Bu harfler, Kur’an’ın mucizevi yapısına işaret eder ve ayetlerin apaçık ve anlaşılır olduğunu belirtir.
Peirce Perspektifi (PP): Bu harfler (temsilci), Kur’an’ın kendine özgü edebi yapısını (nesne) temsil eder ve müminlerin zihninde Kur’an’ın ilahi ve kutsal bir metin olduğuna dair bir anlayış (yorumlayıcı) oluşturur.
- Ayet: “Biz onu akıl erdiresiniz diye Arapça bir Kur’an olarak indirdik.”
SP: “Arapça bir Kur’an” (gösteren) ifadesi, Kur’an’ın dili ve onun anlaşılırlığına (gösterilen) vurgu yapar. Ayet, Kur’an’ın insanların anlamasını ve üzerinde düşünmesini kolaylaştırmak için Arapça olarak indirildiğini belirtir.
PP: “Arapça bir Kur’an” ifadesi (temsilci), Kur’an’ın ilk indirildiği dönemde ve coğrafyada anlaşılırlığı (nesne) temsil eder. Bu, müminlerin akıl yürütme ve anlama kapasitesini (yorumlayıcı) artırır.
- Ayet: “Sana bu Kur’an’ı vahyetmekle kıssaların en güzelini anlatıyoruz. Hâlbuki daha önce sen bunlardan habersiz idin.”
SP: “Kıssaların en güzeli” (gösteren), Kur’an’da anlatılan hikayelerin ve derslerin (gösterilen) değerini ve önemini vurgular. Bu, Kur’an’ın rehberlik ve öğretim yönünü belirtir.
PP: “Kıssaların en güzeli” (temsilci), Kur’an’ın içerdiği öğretici ve ibret verici hikayeleri (nesne) işaret eder. Bu hikayeler, okuyucuların zihinlerinde manevi ve ahlaki dersler (yorumlayıcı) oluşturur.
4-6. Ayetler: Yusuf’un rüyası ve babasının uyarısı.
SP: Yusuf’un rüyası (gösteren), gelecekteki olayların bir ön izlemesi ve Yusuf’un ailesi ile olan ilişkisinin (gösterilen) sembolüdür. Babasının uyarısı, tehlike ve ihtiyatın (gösterilen) göstergesidir.
PP: Rüya (temsilci), Yusuf’un gelecekteki yükselişini ve kardeşlerinin ona secde etmesini (nesne) simgeler. Babasının uyarısı (temsilci), aile içi kıskançlık ve entrikaları önleme çabası (nesne) olarak yorumlanır ve Yusuf’ta korunma ve tedbir alma (yorumlayıcı) düşüncesi uyandırır.
- Ayet: “And olsun Yusuf ve kardeşlerinde (hakikati arayıp) soranlar için ibretler vardır.”
SP: “İbretler” (gösteren), Yusuf kıssasından çıkarılacak dersler ve manevi öğütler (gösterilen) anlamına gelir.
PP: Bu ifade (temsilci), Yusuf kıssasının içerdiği ahlaki ve manevi dersler (nesne) ile okuyucuların veya dinleyicilerin bu hikayeden alacakları ibretler ve öğütler (yorumlayıcı) arasındaki ilişkiyi kurar.
8-9. Ayetler: Kardeşlerin Yusuf’a olan kıskançlıkları ve ondan kurtulma planları.
SP: “Kardeşler” ve “Yusuf” (gösterenler) arasındaki ilişki, kıskançlık ve entrika (gösterilen) temalarını barındırıyor. “Yusuf’u öldürün veya onu bir yere atın” cümlesi, kardeşlerin niyetlerini ve Yusuf’un gelecekteki sınamalarını (gösterilen) işaret eder.
PP: Kardeşlerin komplosu (temsilci), aile içi rekabet ve kıskançlığın zararlarını (nesne) temsil eder ve bu durumdan müminlerin alması gereken dersler (yorumlayıcı) vardır.
10-14. Ayetler: Yusuf’un kuyuya atılması.
SP: “Kuyu” (gösteren), Yusuf’un yaşam yolculuğunda karşılaşacağı zorlukların ve sınamaların başlangıcı (gösterilen) olarak görülebilir. Kardeşlerin eylemleri, ihanet ve sadakatsizliği (gösterilen) simgeler.
PP: Kuyuya atılma olayı (temsilci), Allah’ın kaderindeki bilgelik ve Yusuf’un sabrının önemini (nesne) vurgular. Bu, inananların zor zamanlarda sabır ve inançlarını korumaları gerektiği (yorumlayıcı) sonucuna yol açar.
15-17. Ayetler: Yusuf’un kuyudan kurtarılması ve kardeşlerin babalarına yalan söylemeleri.
SP: “Kuyudan kurtarılma” ve “yalan” (gösterenler), Allah’ın yardımı ve insanın doğası gereği yalan söyleme eğilimi (gösterilen) temalarını ortaya koyar.
PP: Yusuf’un kurtarılması (temsilci), Allah’ın her durumda yardım edebileceği ve insanın zor zamanlarda bile umudu koruması gerektiği (nesne) fikrini işaret eder. Kardeşlerin yalanı, etik ve ahlaki değerlerin önemini (yorumlayıcı) vurgular.
- Ayet: Babalarının kardeşlerin yalanını fark etmesi.
SP: “Yalanın fark edilmesi” (gösteren), gerçeklerin her zaman açığa çıkacağı ve yalanın sonuçlarıyla (gösterilen) yüzleşmek zorunda kalınacağı fikrini içerir.
PP: Yakup’un oğullarının yalanını fark etmesi (temsilci), gerçek, adalet ve sabrın (nesne) önemini vurgular. Bu, bireylerin doğruluk ve dürüstlüğe (yorumlayıcı) yönelmeleri gerektiği sonucunu çıkarır.
19-20. Ayetler: Yusuf’un kuyudan kurtarılması ve köle olarak satılması.
SP: “Kuyudan kurtarılma” ve “köle olarak satılma” (gösteren), Yusuf’un hayat yolculuğundaki önemli dönüm/dönüşüm noktalarını ve kader planını (gösterilen) temsil eder. Bu olaylar, Yusuf’un sabrının ve Allah’a olan inancının sınanmasına yol açar.
PP: Kuyudan kurtarılma olayı (temsilci), Allah’ın Yusuf’a yardım eli uzattığını ve onu daha büyük bir amaç için hazırladığını (nesne) gösterir. Müminler bu olaydan, Allah’ın planının her zaman hayırlı olduğu ve sabrın önemi (yorumlayıcı) hakkında dersler çıkarır.
21-24. Ayetler: Yusuf’un Mısır’da Potifar’ın evine getirilmesi ve ev sahibinin eşinin Yusuf’a olan ilgisi.
SP: “Potifar’ın eşi” ve “Yusuf’a olan ilgi” (gösteren), iktidar, arzu ve iffet gibi temaları (gösterilen) barındırır. Yusuf’un bu durumda gösterdiği ahlaki direnç, onun karakter gücünü ve Allah’a olan bağlılığını vurgular.
PP: Eşin Yusuf’a olan ilgisi (temsilci), Yusuf’un karşılaştığı sınamaları ve seçimleri (nesne) simgeler. Yusuf’un Allah’a sığınması ve iffetini koruması, müminlere ahlaki direnç ve Allah’a güvenin önemini (yorumlayıcı) öğretir.
25-34. Ayetler: Yusuf’un iftira ile suçlanması ve zindana atılması.
SP: “İftira” ve “zindana atılma” (gösteren), masumiyet ve adaletsizlik kavramlarını (gösterilen) işaret eder. Yusuf’un bu duruma verdiği tepki, onun sabrını ve adaletin sonunda tecelli edeceğine olan inancını vurgular.
PP: Yusuf’un zindana atılması (temsilci), Allah’ın kullarını sınamak için izin verdiği zorlukları ve bu zorluklar karşısında gösterilen sabrın ve direncin (nesne) önemini gösterir. Bu süreçten çıkarılan dersler, müminlerin zor zamanlarda Allah’a daha fazla yönelmelerini ve sabretmelerini (yorumlayıcı) teşvik eder.
- Ayet: Yusuf’un suçsuz olduğunun bilinmesine rağmen zindanda bırakılması.
SP: “Suçsuz olup zindanda kalma” (gösteren), insan yapımı adalet sisteminin kusurları ve ilahi adaletin mükemmelliği (gösterilen) arasındaki tezadı yansıtır.
PP: Bu ayet (temsilci), dünyevi adaletin her zaman adaletli olmayabileceğini, ancak Allah’ın adaletinin her zaman galip geleceğini (nesne) gösterir. Bu, müminlere adaletin sonunda yerini bulacağına dair umut ve sabır (yorumlayıcı) aşılar.
36-37. Ayetler: Zindandaki iki delikanlının rüyaları ve Yusuf’un yorumu.
SP: Rüyalar (gösteren) gelecek olaylara işaret eden sembolik mesajlar olarak kabul edilebilir. Yusuf’un yorumları (gösterilen) bu sembolik mesajların anlamlarını çözer.
PP: Rüyalar (temsilci), ilahi ilhamın bir yansıması olarak gelecekteki olayları (nesne) işaret eder. Yusuf’un yorumu (yorumlayıcı), bu ilahi mesajların anlaşılmasını sağlar.
43-44. Ayetler: Kralın rüyası ve çevresindekilerin yorumlayamaması.
SP: Kralın rüyası (gösteren), gelecekte meydana gelecek kıtlık ve bolluk dönemlerini simgeler. Çevresindekilerin yorumlayamaması, bu sembolik mesajların anlaşılmasındaki zorlukları (gösterilen) gösterir.
PP: Rüya (temsilci), ülkenin geleceğini etkileyecek önemli olayları (nesne) temsil eder. Yorumlayıcıların bu rüyayı anlayamaması, ilahi mesajların doğru bir şekilde yorumlanmasının zorluğunu (yorumlayıcı) vurgular.
45-57. Ayetler: Yusuf’un kralın rüyasını yorumlaması ve sonrasında yaşananlar.
SP: Yusuf’un rüya yorumu (gösteren), Mısır’ı bekleyen kıtlık ve bolluk dönemlerine ilişkin kesin bilgileri (gösterilen) sağlar. Yusuf’un hazinelerin başına geçirilmesi, onun bilgeliği ve yönetim becerilerinin kabulünü (gösterilen) temsil eder.
PP: Yusuf’un rüya yorumu (temsilci), ilahi bilginin bir tezahürü olarak ülkenin geleceğine yönelik eylemleri (nesne) yönlendirir. Yusuf’un yükselişi (yorumlayıcı), doğru bilginin ve ilahi rehberliğin takdir edilmesi ve ödüllendirilmesi gerektiğini vurgular.
Biraz hızlanarak devam edelim…
- Ayet: Yusuf’un kardeşlerinin yanına gelmesi.
SP: Gösteren: Kardeşlerin gelmesi. Gösterilen: Aile bağlarının ve geçmişin yeniden canlanması.
PP: Temsilci: Kardeşlerin gelişi. Nesne: Geçmişin hatıraları. Yorumlayıcı: Geçmişle yüzleşme ve kardeşlik bağlarının kuvvetlenmesi.
- Ayet: Yusuf’un kardeşlerinden küçük kardeşlerini getirmelerini istemesi.
SP: Gösteren: Yusuf’un talebi. Gösterilen: Test ve aile içi güvenin sorgulanması.
PP: Temsilci: Yusuf’un isteği. Nesne: Aile içi güven ve sadakat. Yorumlayıcı: Aile içi dinamiklerin ve güvenin test edilmesi.
- Ayet: Kardeşlerin Bünyamin’i getirmemeleri durumunda bir daha gelmemeleri uyarısı.
SP: Gösteren: Uyarı. Gösterilen: Koşulların belirlenmesi ve sınırların çizilmesi.
PP: Temsilci: Uyarı. Nesne: Aile içi ilişkilerdeki koşullar. Yorumlayıcı: Aile bağlarının ve sadakatin sınanması.
- Ayet: Kardeşlerin babalarına Bünyamin’i alıp gelmeleri için söz vermeleri.
SP: Gösteren: Söz verme. Gösterilen: Taahhüt ve sorumluluk.
PP: Temsilci: Taahhüt. Nesne: Güven ve sorumluluk. Yorumlayıcı: Aile içi güvenin yeniden tesis edilmesi.
62-63. Ayetler: Yusuf’un kardeşlerinin mallarına gizlice ödeme yapılması ve bunun fark edilmesi.
SP: Gösteren: Gizli ödeme. Gösterilen: Karşılıksız iyilik ve merhamet.
PP: Temsilci: Gizli iade. Nesne: Merhamet ve adil davranış. Yorumlayıcı: Kardeşlerin şaşkınlığı ve Yusuf’un iyilikseverliğinin anlaşılması.
64-67. Ayetler: Kardeşlerin babalarına dönüşü ve Bünyamin’i getirme konusunda ikna çabaları.
SP: Gösteren: Kardeşlerin babalarıyla diyalogu. Gösterilen: İkna ve aile içi müzakereler.
PP: Temsilci: İkna çabası. Nesne: Aile içi güven ve ikna. Yorumlayıcı: Aile içi ilişkilerin güçlenmesi ve zorlukların üstesinden gelinmesi.
68-69. Ayetler: Yusuf’un kardeşi Bünyamin’i bağrına basması ve ona kim olduğunu açıklaması.
SP: Gösteren: Kardeşlerin buluşması. Gösterilen: Aile içi sevgi ve bağların yeniden canlanması.
PP: Temsilci: Kardeşlerin buluşması. Nesne: Kardeşlik bağları. Yorumlayıcı: Aile içi bağların ve sevginin pekişmesi, geçmişin yaralarının sarılması.
- Ayet: “Yusuf onların yüklerini hazırlatırken su kabını kardeşinin yüküne koydurdu. Sonra da bir çağırıcı şöyle seslendi: ‘Ey kervancılar! Siz hırsızsınız.'”
SP: Gösteren: Su kabının gizlice yerleştirilmesi ve hırsızlık suçlaması. Gösterilen: Yusuf’un kardeşini yanında tutma planı ve aile içi bağların sınanması.
PP: Temsilci: Su kabının yerleştirilmesi ve çağırıcının suçlaması. Nesne: Kardeşler arasındaki güven sınaması ve Yusuf’un stratejisi. Yorumlayıcı: Kardeşlerin birbirlerine ve aile bağlarına olan bağlılıklarının test edilmesi.
- Ayet: “Yusuf’un kardeşleri onlara dönerek ‘Ne yitirdiniz?’ dediler.”
SP: Gösteren: Kardeşlerin sorusu. Gösterilen: Masumiyetlerini ve şaşkınlıklarını ifade ederek durumu çözmeye çalışmaları.
PP: Temsilci: Kardeşlerin sorması. Nesne: Kaybolan su kabı ve suçlamayla karşı karşıya kalma. Yorumlayıcı: Kardeşlerin masumiyetlerini koruma ve durumu anlama çabası.
- Ayet: “‘Hükümdar’ın su kabını yitirdik. Onu getirene bir deve yükü ödül var. Ben buna kefilim’ dediler.”
SP: Gösteren: Su kabının kaybolması ve ödül teklifi. Gösterilen: Durumun ciddiyeti ve suçlamanın ağırlığı.
PP: Temsilci: Ödül teklifi. Nesne: Kayıp su kabı ve adaletin sağlanması. Yorumlayıcı: Adaletin sağlanmasına yönelik toplumsal beklenti ve çözüm yolu.
- Ayet: “Dediler ki: ‘Allah’a and olsun siz de biliyorsunuz ki biz bu ülkede fesat çıkarmaya gelmedik, hırsız da değiliz.'”
SP: Gösteren: Kardeşlerin savunması. Gösterilen: Kendilerini temize çıkarma ve masumiyetlerini vurgulama.
PP: Temsilci: Kardeşlerin yemin etmesi. Nesne: Kendi masumiyetleri ve dürüstlükleri. Yorumlayıcı: Suçsuz olduklarına dair toplumsal ve ahlaki bir beyan.
- Ayet: “Onlar ‘Eğer yalancı iseniz hırsızlığın cezası nedir?’ dediler.”
SP: Gösteren: Ceza sorusu. Gösterilen: Hırsızlık suçunun ciddiyeti ve olası sonuçlar.
PP: Temsilci: Suçlama ve ceza sorgulaması. Nesne: Hırsızlık eylemi ve adalet sistemi. Yorumlayıcı: Toplumun suça ve cezaya dair algısı ve beklentisi.
- Ayet: “Onlar da: ‘Cezası, su kabı kimin yükünde bulunursa o kimsenin kendisinin alıkonması onun cezasıdır. Biz zalimleri böyle cezalandırırız’ dediler.”
SP: Gösteren: Cezanın açıklanması. Gösterilen: Suç ve ceza arasındaki doğrudan ilişki.
PP: Temsilci: Cezanın belirlenmesi. Nesne: Adaletin uygulanması. Yorumlayıcı: Toplumsal düzende adaletin sağlanması ve suçluların cezalandırılması.
- Ayet “Bunun üzerine Yusuf kardeşinin yükünden önce onların yüklerini aramaya başladı…”
SP: Gösteren: Yüklerin aranması. Gösterilen: İnceleme ve adaletin sağlanması süreci.
PP: Temsilci: Arama eylemi. Nesne: Suçun bulunması ve adalet. Yorumlayıcı: Olayların adil bir şekilde çözümlenmesi.
- Ayet “Dediler ki: ‘Eğer o çalmışsa daha önce onun bir kardeşi de çalmıştı.'”
SP: Gösteren: Kardeşlerin suçlaması. Gösterilen: Geçmişteki olaylara atıfta bulunma ve suçlamanın tekrarı.
PP: Temsilci: Suçlamanın dile getirilmesi. Nesne: Karakter yargısı ve geçmişteki suçlamalar. Yorumlayıcı: İtibar ve karakterin önemi.
- Ayet “Onlar Yusuf’a: ‘Ey güçlü vezir! Bunun çok yaşlı bir babası var…'”
SP: Gösteren: Kardeşlerin Yusuf’a yalvarmaları. Gösterilen: Merhamet talebi ve ailevi bağların önemi.
PP: Temsilci: Yalvarma eylemi. Nesne: Ailevi bağlar ve yaşlı bir babanın durumu. Yorumlayıcı: Merhamet ve şefkat talebinin gücü.
- Ayet “‘Yusuf ‘Malımızı yanında bulduğumuz kimseden başkasını tutmaktan Allah’a sığınırız…'”
SP: Gösteren: Yusuf’un karşılığı. Gösterilen: Adaletin korunması ve masumiyetin önemi.
PP: Temsilci: Yusuf’un ifadesi. Nesne: Adaletin ilkesi. Yorumlayıcı: Adaletin sağlanması ve masumiyetin korunması.
- Ayet “Ondan ümitlerini kesince kendi aralarında konuşmak üzere bir kenara çekildiler.”
SP: Gösteren: Kardeşlerin çekilmesi. Gösterilen: Ümitsizlik ve içsel müzakere.
PP: Temsilci: İç çekişme. Nesne: Çaresizlik ve karar alma süreci. Yorumlayıcı: Zorluklar karşısında dayanışma ve kararlılık.
- Ayet “‘Siz babanıza dönün ve deyin ki: “Şüphesiz oğlun hırsızlık etti…'”
SP: Gösteren: Kardeşlerin babalarına söyleyecekleri. Gösterilen: Haber verme ve itiraf.
PP: Temsilci: Mesajın iletilmesi. Nesne: Haber ve itirafın ağırlığı. Yorumlayıcı: Gerçeğin kabulü ve iletişimin önemi.
- Ayet “‘Bulunduğumuz kent halkına ve aralarında olduğumuz kervana da sor…'”
SP: Gösteren: Şahitlik teklifi. Gösterilen: Doğruluğun teyidi ve dışsal doğrulama.
PP: Temsilci: Dışsal şahitlerin daveti. Nesne: Gerçeğin doğrulanması. Yorumlayıcı: Gerçeklik algısının toplumsal boyutu.
- Ayet “‘Yakub ‘Nefisleriniz sizi bir iş yapmağa sürükledi…'”
SP: Gösteren: Yakub’un tepkisi. Gösterilen: İçsel çatışma ve kabullenme.
PP: Temsilci: Yakub’un ifadesi. Nesne: İçsel motivasyon ve yanılgı. Yorumlayıcı: İnsan doğasının karmaşıklığı ve kabullenme süreci.
- Ayet “Onlardan yüz çevirdi ve ‘Vah! Yusuf’a vah!’ dedi…”
SP: Gösteren: Yakub’un üzüntüsü. Gösterilen: Derin acı ve özlem.
PP: Temsilci: Yakub’un yas tutması. Nesne: Kayıp ve hüzün. Yorumlayıcı: Yas ve kaybın derinliği.
- Ayet “Oğulları ‘Allah’a yemin ederiz ki sen hâlâ Yusuf’u anıp duruyorsun…'”
SP: Gösteren: Oğulların tepkisi. Gösterilen: Endişe ve sabırsızlık.
PP: Temsilci: Oğulların yorumu. Nesne: Yakub’un sürekli yası. Yorumlayıcı: Aile içi iletişim ve anlayış farklılıkları.
- Ayet “‘Ben tasa ve üzüntümü ancak Allah’a arz ederim…'”
SP: Gösteren: Yakub’un duygusal ifadesi. Gösterilen: İlahi teselliye yönelme ve inanç.
PP: Temsilci: Yakub’un duası. Nesne: İlahi rahatlama ve inanç. Yorumlayıcı: İlahi bağa sığınma ve ruhsal huzur.
- Ayet “Ey oğullarım! Gidin Yusuf’u ve kardeşini araştırın. Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyin. Çünkü kâfirler topluluğundan başkası Allah’ın rahmetinden ümidini kesmez.”
SP:Gösteren (Signifier): Yakub’un oğullarına söylediği sözler.
Gösterilen (Signified): Ümitsizliğe kapılmama ve Allah’ın rahmetine inanma.
İşaret (Sign): Bu ayette, Yakub’un imanının derinliği ve sabrı, umudun ve inancın sarsılmaz gücünü temsil eder.
PP: Temsilci (Representamen): Yakub’un emri.
Nesne (Object): Yusuf ve kardeşinin bulunması.
Yorumlayıcı (Interpretant): İman ve sabrın önemi, aile bağlarının kuvveti ve Allah’a olan güven.
- Ayet “Bunun üzerine (Mısır’a dönüp) Yusuf’un yanına girdiklerinde ‘Ey güçlü vezir! Bize ve ailemize darlık ve sıkıntı dokundu. Değersiz bir sermaye ile geldik. Zahiremizi tam ölç ayrıca bize sadaka ver. Şüphesiz Allah sadaka verenleri mükâfatlandırır’ dediler.”
SP:Gösteren (Signifier): Kardeşlerin Yusuf’a yaptıkları yalvarış.
Gösterilen (Signified): İhtiyaç içinde olma ve yardım talebi.
İşaret (Sign): Bu ayet, kardeşlerin mütevazı durumlarını ve Yusuf’a olan ihtiyaçlarını, aynı zamanda sadaka ve yardımlaşmanın önemini simgeler.
PP: Temsilci (Representamen): Kardeşlerin Yusuf’tan istekleri.
Nesne (Object): Ailenin ihtiyacı ve sıkıntısı.
Yorumlayıcı (Interpretant): Yardım talebinin insanlık hali ve Allah’ın yardım edenlere vereceği mükafatın vaadi.
- Ayet “Yusuf dedi ki: ‘Siz (henüz) cahil kimseler iken Yusuf ve kardeşine neler yaptığınızı biliyor musunuz?'”
SP: Gösteren: Yusuf’un sözleri. Gösterilen: Geçmişteki olayların şimdi farkındalığı ve affın gücü.
PP: Temsilci: Yusuf’un ifadesi. Nesne: Geçmişin hataları. Yorumlayıcı: Geçmişin kabulü ve affın mümkünlüğü.
- Ayet “‘Yoksa sen Yusuf musun?’ dediler. O da ‘Ben Yusuf’um bu da kardeşim. Allah bize iyilikte bulundu. Çünkü kim kötülükten sakınır ve sabrederse şüphesiz Allah iyilik yapanların mükâfatını zayi etmez’ dedi.”
SP: Gösteren: İfşa ve itiraf; Yusuf’un tanıtımı. Gösterilen: Kimliğin açıklanması ve ilahi adaletin tezahürü.
PP: Temsilci: Yusuf’un kendini açıklaması. Nesne: Kimlik ve ilahi lütuf. Yorumlayıcı: Sabır ve iyi davranışların sonunda gelen ödül.
- Ayet “‘Allah’a and olsun gerçekten Allah seni bize üstün kıldı. Gerçekten biz suç işlemiştik.'”
SP: Gösteren: Kardeşlerin günah ve suçun itirafı. Gösterilen: Pişmanlık ve Yusuf’un üstünlüğünün kabulü.
PP: Temsilci: İtiraf. Nesne: Pişmanlık ve ilahi tercih. Yorumlayıcı: Hatalardan ders alma ve tevazu.
- Ayet “‘Bugün size kınama yok. Allah sizi bağışlasın. O merhametlilerin en merhametlisidir.'”
SP: Gösteren: Yusuf’un affı. Gösterilen: Bağışlama ve merhametin gücü.
PP: Temsilci: Affedicilik. Nesne: Bağışlama ve yeniden başlama. Yorumlayıcı: Merhametin ve anlayışın önemi.
- Ayet “‘Bu gömleğimi götürün de babamın yüzüne koyun ki gözleri açılsın ve bütün ailenizi bana getirin.'”
SP: Gösteren: Gömlek. Gösterilen: İyileşme ve aile birliğinin yeniden sağlanması.
PP: Temsilci: Gömleğin babaya gönderilmesi. Nesne: Mucize ve aile yeniden birleşmesi. Yorumlayıcı: Umut ve iyileşmenin sembolü.
- Ayet “Kervan (Mısır’dan) ayrılınca babaları ‘Bana bunak demezseniz şüphesiz ben Yusuf’un kokusunu alıyorum’ dedi.”
SP: Gösteren: Yakub’un hissi. Gösterilen: Baba-oğul bağı ve içgüdüsel bilgi.
PP: Temsilci: Yakub’un duyusu. Nesne: Özlem ve sevgi. Yorumlayıcı: Aile bağlarının gücü ve sezgisel anlayış.
- Ayet “‘Allah’a yemin ederiz ki sen hâlâ eski şaşkınlığındasın’ dediler.”
SP: Gösteren: Ailenin şüphesi. Gösterilen: İnançsızlık ve anlamın çarpıtılması.
PP: Temsilci: Ailenin tepkisi. Nesne: Yakub’un inancı ve sezgileri. Yorumlayıcı: Gerçeğin zamanla ortaya çıkışı ve şüphenin üstesinden gelme.
- Ayet “Müjdeci gelip gömleği Yakub’un yüzüne koyunca gözleri açılıverdi…”
SP: Gösteren: Gömleğin getirilmesi ve Yakub’un gözlerinin açılması. Gösterilen: İyileşme ve mucize.
PP: Temsilci: Gömleğin mucizevi etkisi. Nesne: İnanç ve umudun gücü. Yorumlayıcı: İyileşmenin ve inancın gerçekleşmesi.
97-101. Ayetler Yusuf’un ailesinin Mısır’a gelmesi, Yusuf’un onları tahta çıkarması ve geçmişin olaylarının hayırlı bir sonuca bağlanması.
SP: Gösteren: Ailenin birleşmesi ve Yusuf’un başarısı. Gösterilen: Zorlukların üstesinden gelme ve kaderin olumlu sonuçları.
PP: Temsilci: Ailenin Mısır’a gelişi ve Yusuf’un zaferi. Nesne: Aile birliği ve kader. Yorumlayıcı: Zorlukların aşılmasının ve sabrın sonunda gelen mutlu son.
Surenin bundan sonra gelen 10 ayetinde (ki sure hitama eriyor) hem kıssadan alınması gereken hisseler, yani ibretler, hem de nedensellik zincirine eklenecek halkalar var. Ve sure son derece iddialı bir ilahi tespit ile bitiyor: “And olsun ki, onların kıssalarında akıl sahipleri için ibret vardır. Kur’an, uydurulabilecek bir söz değildir. Fakat kendinden öncekileri tasdik eden, her şeyi ayrı ayrı açıklayan ve inanan bir toplum için de bir yol gösterici ve bir rahmettir.”
Bakınız bu ayet kaç mühim meseleyi birden içeriyor:
Kıssalar sadece akıl sahipleri için ibret içerir.
Kur’an asla beşerin uydurabileceği bir söz değildir.
Kur’an kendinden önce gelen kitapları tasdik ettiği gibi, insanlık için her şeyi ayrı ayrı açıklar.
Ve Kur’an şüphesiz ki imanlı bir toplum için rahmet ve yol göstericidir…
Ne muazzam bir final değil mi?
Devam edeceğiz…