Türkiye’nin AİHM’de çarptırıldığı cezalar beş yılda 13 kat arttı. İhlallerin yarısınına yakınını adil yargılanma hakkı oluştururken, bunu özgürlük hakkının ihlali izledi. Adalet Bakanlığı’nın 2017 Faaliyet Raporu’nda yer alan bilgilere göre, bir yılda AİHM’de aleyhine en çok başvuru bulunan Avrupa Konseyi üyesi ülkeler arasında Türkiye 7 bin 518 başvuru ile üçüncü sırada yer alırken, hakkında en çok ihlal kararı verilen ülkeler arasında ikinci sıraya yükseldi.
AİHM’in OHAL Komisyonu kurulmasını gerekçe göstererek 25 bin kişinin başvurusunu görüşmeme kararına karşın 2017, bir önceki yıla göre hak ihlali rekorlarının kırıldığı yıl oldu.
Birgün’ün haberine göre, Adalet Bakanlığı’nın 2017 Faaliyet Raporu’nda yer alan bilgilere göre, bir yılda AİHM’de Avrupa Konseyi üyesi 47 ülke hakkında 56 bin 250 dosya işlem gördü. Aleyhine en çok başvuru bulunan devlet, 9 bin 900 başvuru ile Romanya olurken Rusya 7 bin 750 başvuru ile ikinci sırada, Türkiye ise 7 bin 518 başvuru ile üçüncü sırada yer aldı. Bunlardan 65’i dostane çözüm yoluyla, 52’si de Türkiye’nin ihlali kabulü sonucu kayıttan düştü.
Hükümet, suçlamalardan dolayı 2017’de AİHM’e 106’sı “Adil yargılanma hakkı”, 49’u da “Yaşam hakkı” ihlali iddialarına karşı olmak üzere 271 savunma gönderdi.
Mahkûmiyette ikinci
Başvuruda üçüncü sırada yer alan Türkiye, hakkında en çok ihlal kararı verilen ülkeler arasında ikinci sıraya yükseldi. 293 mahkûmiyet alan Rusya’dan sonra 99 mahkûmiyetle ikinci olan Türkiye hakkında hak ihlali kararı verilen konular ve başlıkları şöyle: “Adil yargılanma (46), özgürlük ve güvenlik hakkı (19), 16 (ifade özgürlüğü), 9 (toplantı ve gösteri yapma hakkı), 8 (uzun yargılama), 5 (etkin soruşturma), 4 (özel hayata müdahale), 4 (mülkiyet hakkı), 4 (etkili başvuru hakkı/2. madde), 3 (yaşam hakkı), 2 (etkin soruşturma/3. Madde), 2 (insanlık dışı ve onur kırıcı muamele), 2 (yargı kararlarının uygulanmaması), 1 (ayrımcılık yasağı), 1 (eğitim hakkı).”
Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde çarptırıldığı cezalar beş yılda 13 kat arttı. 2012’de 3.9 milyon olan ceza tutarı 2017’de 52.3 milyona fırladı. Türkiye’nin, 2012 yılından bu yana AİHM’in hak ihlali kararları dolayısıyla ödediği tazminat tutarı 107.5 milyon lira oldu. 2012 yılında 3.9 milyon lira tutarında tazminat ödemeye mahkûm edilen Türkiye, 2013’te 10.5 milyon lira, 2014’te 13.9 milyon lira, 2015’te 4.6 milyon lira, 2016’da 22 milyon lira, 2017 yılında da rekor bir artışla 52.3 milyon lira tazminat ödedi.
Hâkimlerin görev süresi uzadı
Adalet Bakanlığı, AİHM’de Türkiye aleyhinde yapılan başvurular sonucu ortaya çıkan iş yükünün azaltılması ve insan hakları konusunda uzman yetiştirilmesi amacıyla AİHM bünyesinde “secondment” olarak dört tetkik hâkim ile bir Hâkimler ve Savcılar Kurulu Başmüfettişi görevlendirdi. 2017 boyunca görev yapan tetkik hâkimler ile başmüfettişin görev süreleri uzatıldı.
