AB liderleri ortak metinde anlaştı, ateşkes ibaresine yer verilmedi

ERSAN KIRLI | BRÜKSEL TR724

AB liderleri perşembe günü gerçekleştirdikleri saatler süren toplantının ardından Gazze’ye yardım girişine izin verilmesi ve insani  ihtiyaçlar için saldırılara ara verilmesi çağrısında anlaştılar. Beş saatten daha uzun süren toplantının ardından insani yardım için güvenli ve engelsiz erişim çağrısında bulunuldu. 

Zirvede, 7 Ekim saldırılarından bu yana AB liderleri ilk kez bir araya geldi. Liderler üzerinde anlaşılacak ortak metinde insani ihtiyaçlar için verilecek ara konusunda ortak fikir belirtirken bazı üye ülkelerin ateşkes, çatışmalara daha uzun süreli ara verilmesi, umudu boşa çıkmış oldu. 

AB liderleri Brüksel’de toplandı

Zirvenin yapıldığı Konsey binasının yanındaki meydanda Filistin’e özgürlük sloganları atıldı https://t.co/pPQrrO6J0K pic.twitter.com/zT0Nyxxzhe

— Tr724 (@Tr724) October 27, 2023

Almanya, Avusturya ve Çekya’nın da aralarında olduğu bazı ülkeler, İsrail’in ‘kendini savunma hakkının’ zedelenmemesi için metinde ateşkes anlamına gelebilecek bir ifadenin yer almaması konusunda tavır koydular. Metinde yer verilen “Humanitarian pauses” (insani duraklamalar) ifadesi yardımların ulaşması için çatışmalara birkaç saatlik ara verme çağrısı olarak yorumlanırken, ateşkes ya da ateşkese yakın anlamlı ifadelerin metinde yer almaması için Almanya’nın başında olduğu, İsrail yanlısı duruş sergileyen üye ülkeler yoğun çaba sarfetti. İspanya ve İrlanda gibi ateşkes çağrısında bulunulması gerektiği yönünde fikir bildiren ülkeler zirveden umdukları sonucu alamamış oldu. 

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, İsrail ordusunun uluslararası hukuka uyacağından “hiç şüphesi olmadığını” belirtirken “İsrail güçlü insani ilkelere sahip demokratik bir devlettir” dedi. Avusturya Başbakanı Karl Nehammer ise “tüm ateşkes ve çatışmaların durdurulması fantezileri Hamas’ın güçlenmesine yol açıyor” açıklamasında bulundu. İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, daha zirve başlamadan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in çağrısını yineleyerek acil insani ateşkes çağrısında bulunmuştu. Ateşkes yanlısı diğer bir üye İrlanda’nın başbakanı Leo Varadkar, “Hangi dili kullandığımız konusunda takıntılı değilim. Bizim istediğimiz ölümlerin ve şiddetin durması ve böylece masum Filistin halkının acı çektiği Gazze’ye insani yardımın girebilmesi.” dedi.

Yapılan açıklamada Hamas’ın saldırıları kınanırken “İsrail’in uluslararası hukuka uygun olarak kendini savunma hakkı güçlü bir şekilde vurgulanmaktadır” denildi. Hamas’ın elindeki rehineleri koşulsuz bir şekilde salıvermesi gerektiği belirtildi. Ortak metinde “Avrupa Konseyi Gazze’de kötüleşen insani durumdan duyduğu derin endişeyi ifade eder ve insani koridorlar ve insani ihtiyaçlar için duraklamalar da dâhil olmak üzere gerekli tüm tedbirler yoluyla ihtiyaç sahiplerine insani erişimin ve yardımların hızlı, güvenli ve engelsiz bir şekilde devam ettirilmesi çağrısında bulunur” ifadesine yer verildi. 

AB’nin üzerinde anlaştığı insani ihtiyaçlar için saldırılara ara verilmesi çağrısının Netanyahu’nun Gazze’de kara harekatı planları  sebebiyle kısa ömürlü olabileceği düşünülüyor. 

Diğer taraftan birçok AB liderinin çatışmaların yaşanmaya başladığı ilk günlerde ‘aşırı İsrail yanlısı’ tutum sergiledikleri iddiaları ve Ürdün Kraliçesi Rania başta olmak üzere birçok politikacının Batı’yı çifte standart uygulamak ile suçlamasına dair Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel; “Bizim çifte standardımız yok. Uluslararası hukuka inandığımız temel bir standardımız var.” dedi.

Zirveye protestolar damga vurdu

Filistin bayrakları sallayan ve “Özgür Filistin” sloganları atan yüzlerce protestocu Brüksel’de Avrupa Konseyi’nin yapıldığı yerin birkaç yüz metre ötesinde toplanarak İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik bombardımanına son verilmesi ve ateşkes çağrısında bulundu.

Schuman Meydanı’nda toplanan göstericiler toplantı yapan liderlere İsrail’i durdurun çağrısı yaptı.

AB’nin Gazze için harekete geçmesini isteyen grup, ‘Özgür Filistin’, ‘Katil İsrail’ sloganları attı.