Erdoğan ve AKP Hükümetinin 7 Haziran 2015’te iktidarı elde edecek çocuğunlu kaybetmesinden sonra başlayan çatışmalarda Güneydoğu’da 2 bin 722 kişinin hayatını kaybetti. İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) yaptığı ve rapor haline getirdiği çalışma, 24 Temmuz 2015’te Ceylanpınar’da iki polisin şehit edilmesiyle başlayan ve Temmuz 2017’de sona eren iki yıllık bir dönemde yaşanan çatışmaları kapsıyor. Raporda, bu dönemde 448 kişinin yargısız infazlar sonucu hayatını kaybettiği, 379 kişinin yaralandığı da açıklandı.
İHD, Diyarbakır’da düzenlediği basın toplantısında, “Çatışmalı Ortamda Meydana Gelen Hak İhlalleri” başlıklı raporunu açıkladı. Raporda, Türkiye genelinde son iki yıl içinde meydana gelen çatışmalarda 447 asker, 251 polis, 43 köy korucusu olmak üzere 771 güvenlik görevlisi şehit olurken, 1699’u yaralandığı belirtildi. Bu verilere göre, Türkiye genelinde 53 sivil de çatışmaların ortasında kalarak yaşamını yitirdi ve 80 sivil yaralandı.
Yargısız infazlar
Cumhuriyet’in haberine göre, raporda yargısız infazlar da ayrı bir başlık altında ele alınmış. Rapora göre, Türkiye’nin doğu ve güneydoğu bölgelerinde 448 kişi güvenlik tarafından gerçekleştirildiği iddia edilen yargısızlar infazlar sonucu hayatını kaybederken, 379 kişi de yaralandı.
Raporda, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde meydana gelen yargısız infaz vakalarının bir bölümünün sokağa çıkma yasakları sürecinde gerçekleştiği tespitine de yer veriliyor.
PKK tarafından askeri birimlere ve sivil yerleşim alanlarına düzenlenen bombalı saldırılarda ise 129 sivilin hayatını kaybettiği, 588’inin yaralandığı belirtildi. Ayrıca, 14 kişi de PKK tarafından kaçırıldıktan ya da saldırı sonucu hayatını kaybetti.
Raporda ayrıca, silahlı çatışmada öldürülen 19 PKK’lının güvenlik güçleri tarafından çıplak olarak teşhir edilip cenazelerine işkence edildiği ve bu görüntülerin sosyal medyada paylaşıldığı belirtiliyor.
123 kez özel güvenlik bölgesi ilan edildi
Bölgedeki ilçelerin kırsal alanlarında ‘güvenlik nedeniyle veya askeri operasyon yapılacağı gerekçesiyle’ 123 kez özel güvenlik bölgesinin ilan edildiği, bunun en az 10, en çok 365 günlük sürelerle uygulandığı tespitine de raporda yer veriliyor.
Raporda özel güvenlik bölgelerine sivil giriş çıkışlarının yasaklandığı, çiftçilik ve hayvancılık sektörleri başta olmak üzere ekonomik mağduriyetlere neden olduğu belirtiliyor.
‘Yasak’ ilan edilen bölgelerde başlatılan askeri operasyonlar sırasında, 12 bölgede orman ve arazi yangınları çıktığı, yasak nedeniyle yangına müdahale etme olanaklarının zayıf kaldığı vurgulanıyor. Ayrıca özel güvenlik bölgelerinde işkence ve kötü muamelenin yapıldığı ifade ediliyor.
Bir köy boşaltıldı, 11 ilde 45 ilçede sokağa çıkma yasağı uygulandı
‘Yasak’ ilan edilen Diyarbakır’ın Lice ilçesine bağlı, 43 haneli Zara köyünün boşaltıldığı iddiasına da yer verilmiş.
Son iki yılda 11 il, 45 ilçede 250 kez gün boyu ve süresiz sokağa çıkma yasağının ilan edildiği kaydediliyor.
Diyarbakır Merkez Sur ilçesinde 28 Kasım 2015 tarihinde ilan edilen sokağa çıkma yasağının, 6 mahallede 634 gündür devam ettiğine dikkat çekiliyor.
Son dönemde artan işkence ve kötü muamele iddiaları da raporda kendisine yer buluyor.
Raporda, son iki yılda 1,279 kişi kötü muameleye maruz kaldığı belirtiliyor.
PKK tarafından kaçırmalar
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde iki yılda 97 kişi kaçırıldı.
Raporda, “Alıkonulanların çoğunlukla asker, polis ve devlet memuru oldukları tespit edilmiştir. Derneğimizin de içerisinde yer aldığı ve farklı tarihlerde oluşturulan heyetler aracılığıyla, alıkonulan 30 kişi (20 Gümrük Muhafaza memuru, 7 asker, 1 Polis, 1 Kaymakam ve 1 siyasetçi) silahlı örgüt militanlarından alınarak, güvenlik güçlerine teslim edilmiştir” deniliyor.
Rapora göre, Bölgede 4 televizyon, 2 haber ajansı, 18 gazete, 1 radyo kapatıldı. 18 yayın organına baskın yapıldı, 8 kültürel etkinlik yasaklandı, 190 basılı yayın ve materyal toplatıldı ya da yasaklandı.
Ayrıca, yine bu bölgede faaliyet gösteren 468 dernek, 139 okul, 26 öğrenci yurdu, 2 üniversite, 27 vakıf, 11 eğitim ve kültür kurumu kapatılırken, derneklerden 47’si, vakıflardan dördü ve okullardan 12’si de daha sonra çıkartılan Kanun Hükmünde Kararnameler ile yeniden açıldı.
