ABD’de yaşanan ‘yumurta’ krizi Türkiye’ye ‘vergi’ olarak yansıdı. ABD’nin yumurta arz sorununu Türkiye’den yapacağı ithalatla çözeceğine dair haberler sonrası Ticaret Bakanlığı, ihracata ek vergi koydu. Buna göre iç piyasada fiyat artışını önlemek için sofralık yumurta ihracatına kilogram başına 50 cent kesinti uygulanacak. Güncel kura göre bu, yumurta başına ihracatçıdan ortalama 1 TL ek vergi alınması anlamına geliyor. ABD’nin Türkiye’den bu yıl yapmayı düşündüğü ihracat miktarı ise 15 bin ton civarında… Bu da ortalama 280 milyon adet yumurta demek…
ABD’nin son dönemdeki en önemli gündem maddelerinden biri de yumurta fiyatları. ABD’de yumurta fiyatları 2022’den bu yana devam eden kuş gribi salgını nedeniyle önemli ölçüde arttı. Aralık ayından bu yana 150 milyondan fazla tavuk itlaf edildi, yumurta üretimi yüzde 21 oranında azaldı ve bu nedenle ciddi arz sıkıntısı yaşandı.
Yumurtanın tanesi 1 dolara kadar çıktı!
Tüm bunların sonucunda doğal olarak fiyatlar da yükseldi. ABD’de yumurta fiyatları geçtiğimiz hafta Çarşamba günü karton başına (12 adet) 8.1 dolara kadar çıktı. Bugün itibariyle kartonu 10-12 dolardan satılan yumurtalar bile var. Ocak ayında söz konusu rakam 5 dolar seviyelerindeydi. Bazı marketler yumurta satışlarına kota koydu. Bir müşteri 1 kartondan fazla yumurta alamıyor!
ABD Tarım Bakanlığı (USDA), kuş gribi krizine karşı yumurta arzını artırmak için önümüzdeki iki ay içinde 70 ila 100 milyon yumurta ithal etmeyi planlıyor. Türkiye, ABD’nin yumurta ihtal etmeyi düşündüğü en önemli ülkelerden biri. CNN’de yayınlanan bir habere göre ABD, yumurta fiyatlarını düşürebilmek için bu yıl Türkiye’den 420 milyon yumurta ihtal edecek. Bu rakam geçtiğimiz yıl Türkiye’den ABD’ye yapılan yumurta ihracatının 6 katına denk geliyor.
Başka kaynaklarda yayınlanan bazı haberlerde ise Başkan Donald Trump’ın, ABD’nin Türkiye’den 15 bin ton yumurta ithal etmesi için anlaşma sağladığı yazılıyor. Bu da ortalama 280 milyon adet yumurta ihracatı anlamına geliyor…
Türkiye, ‘krizi’ fırsata çevirdi!
Türkiye hükümeti, ABD’deki ‘yumurta’ krizini de jet hızıyla fırsata çevirdi ve ‘iç fiyatları kontrol altına almak’ amacıyla ihracata vergi koydu. Ticaret Bakanlığı, sofralık yumurta ihracatına kilogram başına 50 cent Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) kesintisi uygulanacağını duyurdu.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, 2024 yılının son çeyreğinde Türkiye’de ortaya çıkan bölgesel kuş gribi salgını, yumurta üretiminde azalmaya neden oldu. Aynı dönemde Türkiye menşeli yumurtaya olan dış talebin artması, iç piyasadaki fiyatların yükselmesine yol açtı. Bu durumun tüketici üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmek amacıyla ihracata yönelik yeni bir düzenleme getirildi. Söz konusu düzenleme kapsamında, “Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair 9526 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı”, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, sofralık yumurta ihracatında kilogram başına 50 cent DFİF kesintisi uygulanacak.
Karara göre ihracatçılar, ihraç ettikleri her 1 kilogram yumurta için 50 cent (güncel kurla 18 TL civarında) vergi ödemek zorunda… Kısaca devlet, ihracatçıdan yumurta başına ekstra 1 TL vergi alacak.
