Geçtiğimiz günlerde dünya gündemine bomba gibi düşen Güney Kore’deki siyasi kriz kamuoyunda ciddi şaşkınlık oluşturdu. Ekonomik gelişmesiyle örnek gösterilen Güney Kore’den yansıyan görüntüler gözleri ülkeye çevirdi. Ancak, yaşananlar ülkenin siyasi tarihini takip edenler için sürpriz değil.
Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, sivil yönetimi askıya almaya yönelik sıkıyönetim hamlesinin ardından azledilmekle karşı karşıya kaldı. Ancak Yoon Suk Yeol, yönetiminin skandallara sürüklendiğini gören ilk Güney Koreli başkan değil.
İşte önceki Güney Koreli liderlerin düşüşlerinin kısa bir özeti:
2016: Devlet Başkanı olan Park Geun-hye görevden alınıp hapse atıldı
2013’ten beri Devlet Başkanı olan Park Geun-hye, Aralık 2016’da Parlamento tarafından görevden alındı ve suçlanarak hapse atıldı. Mart 2017’de Anayasa Mahkemesi kararı onayladı.
Eski diktatör Park Chung-hee’nin kızı olan Park Geun-hye, Güney Kore’nin ilk kadın devlet başkanıydı ve kendisini yolsuzluk karşıtı olarak tanıtmıştı.
Ancak aralarında Samsung’un da bulunduğu holdinglerden on milyonlarca dolar almak ya da talep etmekle suçlanıyordu. Diğer suçlamalar arasında gizli belgeleri paylaşmak, politikalarını eleştiren sanatçıları “kara listeye” almak ve kendisine muhalif olan yetkilileri görevden almak da vardı.
Park 2021 yılında 20 yıl hapis cezasına ve ağır para cezalarına çarptırıldı. Ancak o yılın sonunda halefi Moon Jae-in tarafından affedildi.
Şu anki başkan Yoon, o dönemde Seul savcısıydı ve Park’ın görevden alınmasında ve ardından hapse atılmasında kilit rol oynadı.
2018: Lee Myung-bak yolsuzluktan 15 yıl hapis cezası aldı
2008-2013 yılları arasında Devlet Başkanı olan Park’ın muhafazakar selefi Lee Myung-bak, Ekim 2018’de yolsuzluk suçundan 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
En önemlisi, vergi kaçakçılığından hüküm giymiş olan Samsung’un o zamanki başkanı Lee Kun-hee’ye iyilik karşılığında şirketten rüşvet almaktan suçlu bulunmuştu. Eski lider Aralık 2022’de Başkan Yoon tarafından affedilmişti.
2009: Roh Moo-hyun intihar etti
2003-2008 yılları arasında Devlet Başkanlığı yapan ve Kuzey Kore ile yakınlaşmanın güçlü bir destekçisi olan liberal Roh Moo-hyun, Mayıs 2009’da kendini bir uçurumdan atarak intihar etti.
Roh Moo-hyun, zengin bir ayakkabı üreticisinin eşine bir milyon dolar ve yeğenlerinden birinin kocasına beş milyon dolar ödemesiyle ilgili bir soruşturmanın hedefi olmuştu.
1996: Chun ve Roh vatana ihanetten yargılandı
Güneybatıdaki kentte kendi yönetimine karşı çıkan bir ayaklanmayı bastırmak üzere birliklerine emir verdiği için “Gwangju Kasabı” olarak bilinen askeri diktatör Chun Doo-hwan, 1987 yılında kitlesel gösteriler karşısında istifa etmişti.
İktidarı arkadaşı Roh Tae-woo’ya devretse de iki isim Chun’u iktidara getiren 1979 darbesi, 1980’deki Gwangju ayaklanması, yolsuzluk ve diğer suçlar nedeniyle 1996 yılında vatana ihanetten mahkum edildi.
Roh 22,5 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve cezası 17 yıla indirildi, Chun ise idama mahkum edildi ve cezası ömür boyu hapse çevrildi. Daha sonra 1998’de sadece iki yıl parmaklıklar ardında kaldıktan sonra affedildiler.
1979: Diktatör Park suikasta uğradı
Park Chung-hee Ekim 1979’da bir akşam yemeği sırasında kendi casus şefi tarafından öldürülmüştü.
1961: Yun bir darbeyle devrildi
Başkan Yun Po-sun 1961 yılında ordu subayı Park Chung-hee liderliğindeki bir darbe ile devrildi.
Park, Yun’u görevinde tuttu ancak hükümetin kontrolünü etkin bir şekilde ele geçirdi ve 1963’te bir seçim kazandıktan sonra onun yerine geçti.
1960: ilk başkan sürgüne gönderildi
Güney Kore’nin 1948 yılında seçilen ilk Devlet Başkanı Syngman Rhee, hileli seçimlerle görev süresini uzatmaya çalıştıktan sonra 1960 yılında öğrencilerin önderliğindeki halk ayaklanmasıyla istifa etmek zorunda kaldı ve sürgüne gönderildi. Sürgünde olduğu Hawaii adasında 1965 yılında öldü.
