YUSUF DERELİ | HABER İNCELEME
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 12 Aralık 2022’deki konuşmasında, “Yıllık enflasyonun birkaç ay içinde yüzde 40’lı rakamlara ineceği ortada. Herkes hesabını 2023’te yüzde 20’ler seviyesine göre yapsın. Aksi yönde hareket edenlerle biz hükümet olarak yetkimizi, milletimiz iradesini kullanarak gereken cevabı verecektir.” demişti.
Bu hesabı da tutmadı; tıpkı “Faiz sebep enflasyon sonuç. Göreceksiniz faizler inince enflasyon da düşecek.” hesabı gibi… Faiz indi ancak enflasyon patladı! Şimdi ise enflasyonu kontrol altın alabilmek için faizi artırıyorlar!
Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, piyasaların merakla beklediği yılın üçüncü enflasyon raporunu açıkladı. Buna göre Merkez Bankası, yıl sonu enflasyon tahminin 35,7 puan artırarak yüzde 22,3’ten yüzde 58’e çıkardı.
Hafize Gaye Erkan, “Enflasyon patikamızda önemli güncelleme gerçekleştirdik. Yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 58’e (önceki yüzde 22,3), 2024 için yüzde 33’e (önceki yüzde 8,8) yükselttik. 2025 sonu enflasyon tahmini yüzde 15 olarak belirlendi.” ifadelerini kullandı.
Bu açıklamalara göre enflasyon daha uzunca bir süre Türkiye’nin en önemli sorunu olmaya devam edecek. ‘İstikrar döneminin başlangıcı’ olarak ise 2025 yılı sonrası görülüyor…
ENFLASYON KISA VADEDE YÜKSELECEK
MB Başkanı, TÜFE’de zirvenin 2024’ün ikinci çeyreğinde yüzde 60 civarında görülmesinin beklendiğini açıkladı. Erkan, “Enflasyon kısa vadede geçici yükseliş gösterecektir. 2024 dezenflasyonun başlamasını sağlayacak zemini dikkatle oluşturuyoruz. 2025 sonrası ise istikrar döneminin başlangıcı olarak görüyoruz.” dedi.
Temel hedeflerinin fiyat istikrarı olduğunu, belirli bir kur hedeflerinin bulunmadığını, orta vadede yüzde 5 enflasyon hedefini koruduklarını söyledi. Bir soru üzerine ise MB’nın tamamen bağımsız olduğunu savundu.
Bir gazetecinin, Erdoğan’ın “Faiz sebep enflasyon sonuçtur.” sözleriyle ilgili düşüncesini sorması üzerine, “”Benden hiçbir zaman siyasi açıklama almayacaksınız.” karşılığını verdi. Söz konusu soruyu ‘siyasi’ olarak yorumladı.
TCMB Başkanı Erkan, “Mevduat faiz oranlarının bir yıl sonraki enflasyonla uyumlu düzeyde olmasını bekliyorum.” dedi. Önemli bir açıklama. MB’nın 1 yıl sonrası için enflasyon beklentisinin yüzde 40 civarında olduğu görülüyor. Bu durumda kendi içinde tutarlı olması için şu anda yüzde 17,5 olan politika faizinin yüzde 40’a çıkarılması gerekiyor!
Peki çıkarılacak mı? Tabi ki hayır; gelecek ay yüzde 20’ye çıkarılması bile sürpriz olacak.
Ekonomistler genel olarak Hafize Gaye Erkan’ın açıklamalarını geçmiş dönemlere kıyasla çok daha gerçekçi buldu. Özellikle yıl sonu enflasyon hedefinin yüzde 22’lerden yüzde 58’e çıkarılması ‘olumlu’ bir adım olarak yorumlandı.
HAKAN KARA: SABİT GELİRLİLER KAYBETTİ!
Eski Merkez Bankası Başkanı Prof. Dr. Hakan Kara, “TCMB basın toplantısına dair ilk izlenimim: Yapılan analizler önceki döneme göre daha gerçekçi ve konuşmanın teknik içeriği belirgin bir şekilde güçlenmiş.” ifadelerini kullandı. Ardından da şu tespitlerde bulundu: “Bugünkü TCMB raporunun iki kazananı var: 1) Piyasa ekonomistleri: Tekrar konuşmaya değer bir raporları oldu. 2) TCMB çalışanları: Düzgün tahmin ve analiz yapmanın hazzını kısmen de olsa tekrar yaşadılar. Sabit gelirliler ise uzun süreli yüksek enflasyon haberiyle yine kaybetti.”
ÇIKARILACAK DERSLER; TÜRK LİRASINDAN KAÇIN
Prof. Dr. Şenol Babuşçu ise sosyal medya hesabından şunları yazdı: Enflasyon Raporu’ndan Çıkarılan Dersler; Türk Lirası’ndan kaçın. TL mevduata paranızı yatırmayın. Negatif reel faiz devam edecek. Paranız eriyecektir. Enflasyon artmaya devam edecek. İhtiyaçlarınızı ertelemeyin. Biran önce alın. Kredi almak daha da zorlaşacak ve maliyeti de artacaktır. Gelir gider dengenizi çok iyi ayarlayın.”
BAŞARISIZLIĞI KABUL EDECEK MİSİNİZ?
İktisatçı Mahfi Eğilmez ise sosyal medya hesabından şunları sordu: “Merkez Bankası’na: Enflasyon beklentinizi 2023 için % 58, 2024 için % 33 olarak revize ettiğinize göre: % 5 olan enflasyon hedefinizi değiştirecek misiniz? Enflasyon beklentiniz, hedefinizin 10 kat üstünde olduğuna göre para politikanızın başarısız olduğunu kabul ediyor musunuz? Merkez Bankası % 22,3 olan yılsonu TÜFE enflasyonu tahminini % 58 olarak güncelledi. Enflasyon % 58 olacaksa memura ve emekliye yapılan % 25 zam ve kiralardaki % 25 limiti ne olacak?”
PROF. DR. GÜRKAYNAK: SİSTEMİN KENARLARI TÖRPÜLENİYOR; BU OLMAZ
Prof. Dr. Rafet Gürkaynak ise raporda iki temel soruna işaret etti. Şunları yazdı: “1. Yıl sonu enflasyon tahmini % 58 olan Merkez Bankası’nın politika faizinin %17.5 olması sadece siyası baskı ile açıklanabilir. 2. 2023 için MB’nin enflasyon tahmini anlaşılır, para politikasının bu yılın sonuna etkisi sınırlı. 2025’te %15 enflasyon beklemek ise ancak bunu istemek ile mümkün. O vadede enflasyon MB kontrolünde. %5 hedef ile 2.5 yıl sonra %15 enflasyon beklemek çok sorunlu. Var olan olmadık sistemi kenarlarını törpüleyerek biraz daha sürdürmeye çalışmak ülkeye iyilik olmaz, yine aynı duvara çarparız. Aklı başında (“rasyonel”) bir iktisat politikasına geçilmesi için çok uzun vakit yok.”
