ENSAR NUR | TR724 STRAZBURG
Strazburg’da bulunan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) bu sabah açıkladığı kararında, 15 Temmuz’un hemen ardından KHK ile görevlerinden uzaklaştırılıp tutuklanan 230 hakim ve savcının daha ilk tutukluluk hallerine yapmış oldukları itirazı haklı buldu.
Mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 5/1 maddesinde düzenlenen özgürlük ve güvenlik hakkının ihlal edildiğini belirtti, 230 başvuranın her birine 5 bin Avro tazminat ödenmesine hükmetti.
AİHM, darbe sonrası tutuklanan 230 yargı mensubunun başvurularını içeren ‘Ataman ve diğerleri’, ‘Bayram ve diğerleri’, ‘Geleş ve diğerleri’ ve ‘Ulusoy ve diğerleri’ dosyalarını birleştirip beraber değerlendirdi.
Mahkeme, tutuklamaların yargı mensuplarının sahip olduğu hukuki güvencelere aykırı olduğuna ve Türk hükûmetinin iddia ettiğinin aksine makul şüpheye dayanmadığına dikkat çekti.
Mahkemenin ihlal kararı, sadece başvurucuların Türkiye’de mahkemeye çıkarılmadan tutuklanmalarını ve mahkemeye kadarki tutukluluk sürelerini kapsıyor.
AİHM, daha önceki ‘Turan ve diğerleri’ ve ‘Acar ve diğerleri’ kararlarında olduğu gibi, başvurucuların 5 ve 8’inci maddeler altındaki diğer şikâyetlerini dikkate almadı.
‘Turan ve diğerleri’ kararında “başvuranların diğer şikayetlerinin kabul edilebilirliğini ve esasını incelemeye gerek yoktur (no need to examine)” ifadesine Litvanyalı hakim Egidijus Kuris karşı oy kullanmıştı.
Kuris görüşünde, verilen bu kararın Mahkeme’ye olan güveni sarsabileceğini ve sorumlu devletin bazı ihlallerden kaçabileceği algısını uyandırabileceğini ifade etmişti. Mahkeme özellikle toplu davalarda şikayetlerle boğulduğunda, “incelemeye gerek yoktur” ifadesi sorumlu Devlet’in Sözleşme’yi ihlal etme sorumluluğundan kaçabileceğinin bir işareti olarak algılanabileceğine vurgu yapmıştı.
AİHM Başkanı Robert Spano ise, Mahkemenin kaynaklarının sınırlı olduğunu ve başvurucu sayısının fazla olduğu dosyalarda tüm değerlendirmeleri yapmanın çok uzun zaman alacağını söylemişti.
