2021 fragmandı, 2022 ‘felaket’ olacak

ÖZEL HABER | YUSUF DERELİ  

AKP rejiminin 19 yılın sonunda ‘keşfettiği’ yeni ekonomi modeli zaten var olan yoksulluğu daha da derinleştirdi. Türk Lirası, cumhuriyet tarihinin en değersiz günlerini yaşıyor. 2013 yılında kişi başına milli gelir 12 bin 500 doların üzerindeydi. 7 yıldır üst üste düştü ve geçtiğimiz yıl 8 bin 597 dolara geriledi. Peki gelecek yıl için AKP rejimi ne kadar kişi başına milli gelir vaat ediyor?

Geçtiğimiz eylül ayında açıklanan Orta Vadeli Programa göre 2022 yılı için öngörülen GSYH 7 trilyon 880 milyar TL. Şu anda 16,50 TL seviyelerinde olan doların 2022 yılında hiç artmadığını ve OVP’de yer alan GSYH hedefinin tutturulduğunu varsayalım. Türkiye’de 2022 yılında kişi başına düşen milli gelir en iyi ihtimalle 5 bin 662 dolar oluyor. Ortalama dolar kurunun arttığını ve 20 TL oluğunu düşündüğünüzde ise rakam 5 bin 300 dolara kadar düşüyor. Bu da korkunç bir yoksulluk ve fakirleşme demek!

Milli gelir bir ülkenin ekonomik gücünü göstermesi bakımından önemli. Kişi başına düşen millî gelir ise ülkenin vatandaşlarının ortalama gelir düzeyi hakkında fikir veren önemli bir gösterge olarak kabul ediliyor. Türkiye’nin kişi başına milli geliri ise 7 yıldır azalıyor.

Türkiye ekonomisinin 3 yıllık yol haritası niteliğindeki 2022-2024 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program, 5 Eylül’de Resmi Gazete’de yayımlanmıştı. OVP’de 2020’de 5 trilyon 47 milyar TL olan gayri safi yurtiçi hasılanın, 2021’de 6 trilyon 648 milyar TL’ye, 2022’de 7 trilyon 880 milyar TL’ye yükseleceği beklentisi vardı.

OVP TAM ANLAMIYLA ÇÖP OLDU

Dolar cinsi GSYH beklentisi ise 2021 için 801 milyar dolar, 2022 için 850 milyar dolar hesaplanmıştı. 2023’de bu rakamın 925 milyar dolar olması, 2024’te ise 1 trilyon doları aşması öngörülüyordu. Bu rakamları takiben kişi başına düşen gelirin 2022’de 9 bin 947, 2023’de 10 bin 703 ve 2024’te de 11 bin 465 dolar olması hedeflenmişti.

Orta Vadeli Program’da TL ve dolar cinsinden gayrisafi milli hasılaya ilişkin beklentiler, hükümetin dolar kuruna ilişkin öngörülerini de ortaya koymuştu. Buna göre 2022 için kura ilişkin öngörü 9,27, 2023 için 9,77 ve 2024 için 10,26 olarak kayıtlara geçti. Ancak dolar kuru 2021 yılı bitmeden 16 TL’yi aştı. Dolayısıyla OVP tamamen çöp oldu.

EN İYİ SENARYODA MİLLİ GELİR, 6 BİN DOLAR BİLE DEĞİL!

Türkiye’de kişi başına milli gelir dolar bazında 2014’ten bu yana düşüyor. Resmi verilere göre kişi başına milli gelirin Cumhuriyet tarihinde ilk kez 7 yıl üst üste düşüş gösterdiği daha önce haberlere bile konu oldu.

2003’te 4 bin 739 Amerikan doları olan kişi başına GSYH, 2013 yılında 12 bin 582 dolara kadar yükseldi. O tarihten bu yana ise sürekli düşüş eğiliminde. 2019 yılında 51 bin 834 TL (9 bin 127 dolar) olan kişi başına milli gelir, geçtiğimiz yıl cari fiyatlarla 60 bin 525 TL, ABD doları cinsinden 8 bin 597 dolar oldu. Böylece milli gelir 2007 yılı seviyelerine döndü.

AKP’nin ‘denediği’ yeni ekonomi modeli sayesinde Türk Lirası tarihinin en değersiz günlerini yaşıyor. Türk Lirası sadece 1-17 Aralık tarihleri arasında yüzde 19 değer kaybetti. TL’deki ‘değersizleşme’ OVP’daki hedeflerin de büyük oranda sapması anlamına geliyor.

2021 YALANCI BAHAR, 2022 FELAKET OLACAK

Kişi başına düşen milli gelir hesaplamaları yıllık ortalama kurla yapılıyor. Bu yıl için ortalama dolar kurunun 9 TL civarında olması bekleniyor. Dolayısıyla ‘kağıt üzerinde’ milli gelirde geçtiğimiz yıla göre küçük bir artış olabilir. 2021’de kişi başına düşen milli gelir 8 bin 800 dolar civarında olacak gibi görünüyor. Ancak asıl felaket 2022’de yaşanacak. Zira dolar kuru şu anda 16,50 civarında.

Doların hiç artmadığını ve OVP’deki GSYH hedeflerinin de tutturulduğunu bile varsaysanız kişi başına milli gelir rakamı 6 bin doların bile altına iniyor. Doların enflasyon ve hükümetin ekonomi politikalarının etkisiyle yükselmeye devam ettiğini ve ortalama kurun 20 lira olduğunu düşündüğünüzde ise rakam 5 bin 300 dolara kadar düşüyor.

Kişi başına milli gelirin 6 bin doların altına düşmesi topyekün yoksullaşma anlamına geliyor. AKP’nin ‘yeni’ ekonomi politikası zengini daha zengin, yoksulu daha yoksul yapacak. Orta gelir grubu ise ‘alt gelir’ grubuna yaklaşacak.