Anayasa Mahkemesi (AYM), Milli Güvenlik Kurulu’nun kişilerin devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunup bulunmadığına karar veremeyeceğine hükmetti. Mahkeme ayrıca KHK’lıların sosyal güvenlik haklarıyla ilgili işlem yapmayanların sorumlu olduğun karar verdi.
Anayasa Mahkemesi, OHAL önlemlerine ilişkin yasanın Milli Güvenlik Kurulu bölümündeki, “MGK tarafından karar verilen” ibaresinin iptali için CHP’nin yaptığı başvuruyu karara bağladı.
Anayasa Mahkemesi (AYM), CHP’nin başvurusu üzerine OHAL kapsamında alınması gereken önlemleri düzenleyen yasanın Milli Güvenlik Kurulu (MGK) bölümünde iptal kararı verdi. Kararda, “MGK ancak tavsiye kararı alabilir” denildi. Ayrıca KHK ile memuriyetten çıkarılanların sosyal güvenlik hakları konusunda karar alan, uygulayan veya işlem yapmayan kamu personelini “hukuki” ve “mali” sorumluluktan kurtaran madde de iptal edildi. Danıştay da hizmet sürelerinin bir kısmı Emekli Sandığı, bir kısmı SSK ve Bağ-Kur’da geçen sonrasında kamu görevinden çıkarılanların “yaş koşulunu sağlamadıkları” gerekçesiyle geriye dönük borçlandırılması veya emekli ikramiyelerinden kesinti yapılmasını hukuka aykırı buldu.
24 Kasım 2016 tarihinde darbe teşebbüsü ve terörle mücadele çerçevesinde alınması gereken önlemlere ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla yasa çıkarıldı. 2019 yılında “torba kanun” ile bu yasanın 37. maddesine fıkra eklendi. Buna göre, “Terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulu’nca devletin milli güvenliğine karşı faliyette bulunduğuna karar verilen” kişi ve grupların sosyal güvenlik haklarına ilişkin başvuruları hakkında kararları yerine getiren kamu görevlilerinin “hukuki idari, mali ve cezai sorumluluğu doğmayacağı” belirtildi.
‘MGK TAVSİYE KARARI ALABİLİR’
CHP bu düzenlemenin anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle AYM’de dava açtı. AYM fıkradaki “Milli Güvenlik Kurulu’nca” ibaresini anayasaya aykırı bularak iptal etti. AYM gerekçesinde, MGK’nin başlıca görevlerinin devletin milli güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanması ile ilgili tavsiye kararları almak ve gerekli koordinasyonun sağlanması konusundaki görüşlerini bildirmek olduğuna dikkat çekti. AYM, “Şüphesiz MGK’nin tavsiye niteliğindeki kararlarının yürütme organı tarafından dikkate alınması ve hukuk âleminde hayata geçirilmesi mümkündür” vurgusu da yaptı. AYM, anayasanın MGK başlıklı 118. maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle fıkradaki MGK ibaresini “oybirliğiyle” iptal etti.
AYM, kamu görevinden çıkarılan kişilerin sosyal güvenlik haklarına ilişkin başvuruları hakkında karar alan, yerine getiren veya işlem yapmayan kamu görevlilerini “hukuki” ve “mali” sorumluluktan kurtaran düzenlemede de iptal kararı verdi. Düzenleme ile kamu görevlisinin hukuki ve mali bir sorumluluğunun olmadığı düzenlenerek anayasa ile çelişildiğine işaret eden AYM, “oyçokluğuyla” iptal kararı verdi. Düzenlemenin nitelik itibarıyla “genel af düzenlemesi” olduğuna dikkat çeken AYM, affın ilanı için TBMM üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı gerektiğini de vurguladı.
