HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
Edirne’nin Keşan ilçesinde düzenlenen ve insanların uzun kuyruklar oluşturduğu kan bağışı kampanyası ayçiçek yağına gelen zamları yeniden gündeme getirdi. Çok değil, bir yıl önce kampanyada dağıtılan 5 litrelik ayçiçek yağının fiyatı 35 TL’ydi. Bugün aynı 5 litrelik yağı yaklaşık 60 liradan satılıyor. Bir yılda gelen zam oranı yüzde 71!
Biraz daha geriye gidelim; 2010 yılında 5 litrelik ayçiçek yağının fiyatı ortalama 11 TL’ydi. Bir asgari ücretli, 544 liralık maaşıyla 10 yıl önce 49 adet 5 litrelik ayçiçek yağı alabiliyordu. Bugün ise rakam 39’a geriledi. Vatandaşın mutfağından son 10 yılda 10 adet 5 litrelik ayçiçek yağı çalındı!
Önce askıda ekmek, ardından kan bağışı karşılığında 5 litrelik yağ kampanyası Türkiye’de ekonominin geldiği noktayı göstermesi açısından önemli. AKP rejiminin yanlış ekonomi ve tarım ve para politikaları nedeniyle insanlar ekmeğe muhtaç hale geldi. AKP rejimine yönelen tepkiler üzerine MHP lideri Bahçeli’nin önerisiyle başlayan ‘askıda ekmek’ kampanyasına son verildi. Artan hayat pahalılığı ve etkisi her geçen gün daha da fazla hissedilen işsizlik insanları bunalıma sürüklüyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, son 5 yılda geçim sıkıntısı yüzünden intihar edenlerin sayısı 1.370!
KAN VEREREK YAĞ ALIYORLAR
Edirne’nin Keşan ilçesinde düzenlenen ve kan bağışında bulunanlara 5 litrelik ayçiçek yağı hediye edildiği kampanyaya vatandaşlar yoğun ilgi gösterdi. AKP’li Keşan Belediyesi ile Türk Kızılay Edirne Kan Merkezi işbirliğiyle düzenlenen kampanya kapsamında kan bağışında bulunan ilk 300 kişiye belediye tarafından 5 litrelik ayçiçek yağı hediye edildi. Vatandaşlar, kanlarını vererek ayçiçek yağı alabilmek için uzun kuyruklar oluşturdu.
AYÇİÇEK YAĞININ FİYATI BİR YILDA YÜZDE 65 ARTTI
Söz konusu kampanya ayçiçek yağı fiyatlarını da yeniden gündeme getirdi. Kampanya kapsamında dağıtılan 5 litrelik ayçiçek yağının fiyatı geçtiğimiz yıl Eylül ayında (marketlere göre değişmekle birlikte) ortalama 35 lira civarındaydı. Bu yılın şubat ayında fiyatı 38,90’a çıktı. Martta 41,50 liradan satılmaya başlandı. Nisanda gelen zamla fiyat 46 liraya fırladı. Asıl sıçramayı eylül ayı sonunda yaptı ve sessiz sedasız 56 lirayı gördü. Ancak orada da durmadı. Ekim başında 58 lira oldu. Yaklaşık 1 yılda gelen zam oranı yüzde 71!
10 YILDA 5’E KATLANDI
2010 yılı sonunda 5 litrelik ayçiçek yağının fiyatı ortalama 11-12 TL’ydi. Litre fiyatı ise yine ortalama 2,30 liraydı. Bugün 1 litrelik ayçiçek yağının fiyatı 14 lira civarında. 5 litrelik ayçiçek yağının fiyatı 10 yılda yaklaşık 5 kat, 1 lt’lik yağın fiyatı ise 6 kat artmış. 2010 yılında bir asgari ücretli, 544 TL’lik maaşıyla 49 adet 5 litrelik ayçiçek yağı alabiliyordu. Bugün bu rakam 39’a düştü. Vatandaşın mutfağından 10 yılda 10 adet 5 litrelik ayçiçek yağı çalındı!
YANLIŞ TARIM POLİTİKASI ÇİFTÇİYİ BİTİRDİ
Ayçiçek yağında fiyatların özellikle son bir yılda bu kadar artmasının temel nedeni ‘ithalata dayalı’ tarım politikası nedeniyle para kazanamayan çiftçinin üretimden vazgeçmesi. Üretim maliyetleri artıyor, ancak çiftçiye verilen destek son 4 yıldır sabit; kilo başına 40 kuruş. AKP çiftçiyi sübvanse etmiyor. Zarar eden çiftçi de üretimden vazgeçiyor. Trakya Birlik’e göre ülke genelindeki yağlık ayçiçeği üretimi en fazla 1 milyon 250 bin ton olacak. Türkiye İstatistik Kurumu’nun bitkisel üretim istatistiklerine göre 2019 yılında ayçiçeği üretimi bir önceki yıla göre yüzde 7,7 artarak 2,1 milyon ton olmuştu.
