HABER-YORUM | HASAN CÜCÜK
Futbol tarihine geçmiş ‘peri masalları’ listesi yapılırken, Irak adı hep unutulur. Leicester City’nin 132 yıllık tarihinde ilk kez 2015’de İngiltere Lig şampiyonu olması… Plajdan toplanan kadroyla Danimarka’nın Euro’92’de kupaya uzanması… Hiç şans verilmeyen Yunanistan’ın Euro 2004’te kupayı kaldırması.. İlk etapta akıllara gelen ‘peri masalı’ başarılar. Bir de unutulan bir ülke var. Bu ülke Irak, imza attığı başarı Asya Kupası, yıl ise 2007.
Irak’ın 2007 Asya Kupası’ndaki zaferine değinmeden önce, hangi şartlarda kupaya geldiğini görmek gerekir. Saddam Hüseyin’in 1990’da Kuveyt’i işgaliyle başlayan süreç milli takımı da olumsuz etkiledi. Irak milli takımı 17 yıldır kendi seyircisi önünde maç yapmadı. 2003’de başlayan ABD işgali ise ülkeyi bölünmenin eşiğine getirirken, mezhep ve etnik çatışmalarının koaso sürüklediği ülkede, çıkan olaylar milli takımıda vurdu.
Teknik Direktör Akram Ahmet Salman ailesine yönelik ‘ölüm tehditleri’ üzerine görevi bırakırken, mayıs 2007’de ‘ateşten gömleği’ giyen isim Brezilyalı Jorvan Vieira oldu. Vieira’nın ilk antremanına katılan oyuncu sayısı ise sadece 6 kişiydi. Kulüpler milli takıma oyuncu göndermek istemezken, teknik adamlar ve oyuncular Brezilyalı Vierira’yı eleştiri borbardımanına tutuyordu. Faslı bir kadınla evlendikten sonra İslam’ı seçen Vieira ise bildiği Arapça sayesinde kısa sürede olumsuzlukları bertaraf ederek, takımını Ürdün’de kupaya hazırladı. Kupanın favorileri sayılırken Japonya, Avustralya, G. Kore, İran ve Suudi Arabistan adları zikrediliyor, Irak’ın adı anılmıyordu.
Tayland, Irak, Umman ve Avustralya’nın yeraldığı A Grubunun kesin favorisi olarak Avustralya gösteriliyordu. Hollandalı Guus Hiddink yönetiminde 2006 Dünya Kupası’na 32 yıl aradan sonra katılan ve gruptan çıkan Avustralya, Okyanusya Federasyonu’ndan ayrılarak Asya Futbol Federasyonu’na üye olmuştu. Asya Kupası’nda ilk kez sahne alan Avustralya’nın kadrosunda Viduka, Tim Cahill, Lucas Neill, Mark Schwarzer, John Aloisi ve Mark Bresciano yıldız isimler vardı. Irak, kupadaki ilk maçında Yunus Mahmut’un attığı golle Tayland’la 1-1 berabere kaldı.
İkinci maçında grubun ve kupanın favorisi Avustralya ile karşılaşan Irak, Akram, Muhammed ve Jassim’in gollerine Avustralya sadece Viduka ile cevap verince maçı 3-1 kazandı. Gruptan çıkmak için rahatlayan Irak son maçında Umman ile 0-0 berabere kalarak 5 puan ile grubu lider tamamladı. Çeyrek finalde kupanın ev sahiplerinden Vietnam’ı golcüsü Yunus Mahmut’un iki golüyle 2-0 yenen Irak adını yarı finale yazdırırken, rakip G. Kore oluyordu.
Irak milli takımının maçları sırasında ülkede mezhep ve etnik çatışmalar 90 dakika boyunca unutuluyordu. Halk maçları seyretmek için kahvelere akın ediyordu. Vietnam maçı sonrası kutlamaların boyutu abartılınca 3 kişi ölürken, 25 kişi yaralandı. Irak – G. Kore yarı final maçının normal ve uzatma dakikalarında gol çıkmayınca finalisti penaltı atışları belirledi. Penaltılarda rakibine 4-3 üstünlük kuran Irak’ın finaldeki rakibi Suudi Arabistan’dı. Irak milli takım oyuncuları ve Irak halkı finalin sevincini yaşamasından rahatsız olanların gerçekleştirdiği saldırıda 50 kişi hayatını kaybediyor, ülke sevinç ve hüznü bir arada yaşıyordu.
Final maçına Jakarta’nın Gelore Bung Karno Stadı evsahipliği yaparken, tribünleri dolduran 60 bin seyircinin çok azı Iraklı olmasına karşılık, Endonezyalıların Irak’ı tutmasıyla tribün hakimiyeti bu ülkeden yana oldu. İlk yarısı golsüz biten maçın 72. dakikasında sahneye çıkan Yunus Mahmut attığı kafa golüyle ‘ağlayan Irak’ı güldüren isim oldu. Irak, Asya Kupası’nı dönemin FIFA Başkanı Sepp Blatter’in elinden aldı. Kupa ülkede barış havası estirirken, olası bir saldırıya karşı geniş güvenlik önlemleri alındı. Dönemin Irak Başbakanı Nuri El Maliki final maçı öncesi, Jakarta’ya bir heyet göndereceğini açıklamış, ancak teknik nedenler ve resmi işlemlerden dolayı heyet final maçında milli takımı yalnız bırakmıştı.
Futbolun peri masalları listesinin unutulan ülkesi Irak, aslında futbolda başarılı bir ülkeydi. 1980’li yıllarda başarılı bir futbol ülkesi olan Irak, Asya Oyunları’nda altın madalya kazandılar ve tarihlerinde ilk kez Meksika’daki 1986 Dünya Kupası’na katıldılar. Ülke futbolunun kara günleri Diktatör Saddam Hüseyin’in oğlu Uday’ın 1984’de Olimpiyat Komitesi ve Irak Futbol Federasyonu başkanlığına getirilmesiyle başladı. Alınan başarısız sonuçlardan sonra oyuncular cezalandırılıp, işkenceye tabi tutuldu.
Uday’ın sporculara yaptığı işkenceler ABD tarafından 2004 yılında öldürüldükten sonra ortaya çıktı. Uday’ın sporculara ve muhaliflere işkence etmek için kullandığı odalar basın mensuplarına gösterildi. Kırbaçlar, çengeller, sivri uçlu metal demirlerin olduğu kasketler, ortaçağ tarzı birçok işkence aleti vardı. İkinci olmayı sindiremeyen ve derhal başarı isteyen Uday, alınan başarısız sonuçlardan sonra sadece sporcuları değil, antrönerlerini de cezalandırıyordu.
Ürdün’le oynadıkları Arap Ligi maçında penaltı atışları için sadece üç tane futbolcunun gönüllü olması Uday korkusunun tezahürüydü. Futbolcular penaltıyı kaçırmaları durumunda başlarına geleceklerden ürküyorlardı. O üç futbolcudan biri olan Abbas Rahim, 2012 yılında bir araba kazasında yaşamını yitirmeden önce şu açıklamayı yapmıştı: “Birçok oyuncu topa dokunmayı bile reddetti ama sonra fark ettik ki kimse bu sorumluluğu almazsa yine hepimiz cezalandırılacaktık.’’ Abbas penaltıyı kaçırdı ve iki gün sonra Uday’ın önüne çıkarıldı. Gözleri bağlanmış bir şekilde bir esir kampına götürüldü ve orada tam üç hafta geçirdi. “Yolun sonu diye düşündüm” diye anlattı yaşadıklarını.
2004’de Uday öldürülmüş, Saddam Hüseyin devrilmişti ama Irak resmen olmasa da fiilen üçe bölünmüş, iş savaşın vurduğu bir ülke olmuştu. İşte Irak bu şartlarda 2007 Asya Kupası’na hazırlandı ve kupayı kaldırdı. Sizce de bu başarı peri masalı değil midir?
