Tr724 ÖZEL | İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü’nün Komutanı General Kasım Süleymanî’nin öldürülmesine yönelik dünyadan tepkiler gelmeye devam ediyor.
Perşembe’yi Cuma’ya bağlayan gece ABD tarafından vurulan İran konvoyunda Süleymanî’nin yanı sıra Irak’taki Şii milis kuvvetleri olan Haşd-i Şabi’nin Komutanı Ebu Mehdi el-Mühendis de bulunuyordu.
ABD Başkanı Donald Trump, operasyondan sonra Twitter’da şunları söylemişti:
“General Kasım Süleymanî’nin binlerce Amerikalının ölmesi ve yaralanmasından sorumlu, ve daha fazlasını öldürmek için plan kuruyordu … ama yakalandı. Doğrudan ve dolaylı olarak milyonlarca kişinin ölümünden sorumluydu… Yıllar önce ortadan kaldırılması gerekiyordu. Irak halkı, İran tarafından domine edilmek istemiyor, ama bu nihayetinde kendi tercihleri. Son 15 yılda İran, Irak’ı daha da kontrol altına almaya başladı ve Irak halkı bundan mutlu değil. Bu hiçbir zaman iyi sonuçlanmaz.”
BM: ‘Dünya yeni bir savaşı kaldıramaz’
Sözcüsü vasıtasıyla yaptığı açıklamada BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, öteden beri Körfez’de gerginliğin azaltılması çağrısında bulunduğunu ve bölgede son yaşanan gerilimden ciddi endişe duyduğunu söyledi. Guterres ayrıca liderlerin maksimum itidalle hareket etmesi gerektiğini ve dünyanın yeni bir savaşı kaldıramayacağını belirtti.
NATO’dan yapılan açıklamada, Irak’ta bir NATO askerî grubunun IŞİD’e karşı Iraklı askerlere eğitim verdiği ve onların güvenliğinden endişe ettikleri vurgulandı.
İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab e-mail ile yaptığı açıklamada, “Kasım Süleymani’nin ortaya koyduğu tehdidin her zaman farkındaydık. Ölümünün ardından tüm tarafları gerilimi düşürmeye çağırıyoruz. Daha fazla çatışma kimsenin yararına değil,” sözlerini kullandı.
Irak: ‘Saldırı egemenlik haklarımızın ihlali’
Irak Başbakanı Adil Abdül Mehdi, Bağdat Havaalanı’na yönelik saldırının Irak’a karşı işlenmiş bir saldırı eylemi olduğunu ve Irak’ın egemenlik haklarını ihlal ettiğini, bunun da Irak’ta, bölgede ve dünyada savaşa yol açabileceğini ifade etti. Abdül Mehdi ayrıca bu saldırının ABD güçlerinin Irak’ta bulunmasını sağlayan anlaşmanın hükümlerini de ihlal ettiğini öne sürdü.
Suriye dışişlerinden bir yetkili de ülkenin resmi haber ajansı olan SANA’ya yaptığı açıklamada, Süleymanî’nin öldürülmesinin bölgedeki tansiyonu ciddi oranda arttıracağına vurgu yaptı. ABD’yi mafya çetelerinin metotlarını kullanmakla suçladı.
Rusya: ‘Maceracı bir adım’
Moskova’dan yapılan açıklamada, bölgede çatışmaların artmasından endişe edildiği not edildi. Dışişlerinden bir yetkili, “Süleymanî’nin öldürülmesi maceracı bir adım,” ifadesini kullandı.
Ayrıca yetkili Süleymanî’nin “İran’ın ulusal çıkarlarını korumaya adanmış biri” olduğunu ve İran toplumuna baş sağlığı dilediklerini söyledi.
Çin Dışişleri Sözcüsü Geng Shuang ise, “İlgili taraflara, özellikle de ABD’ye, tansiyonu arttıracak hamleler yapmaktan kaçınma çağrısı yapıyoruz,” dedi.
İsrail: ‘Süleymanî daha fazla saldırı planlıyordu’
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, ABD’nin kendini savunma hakkı olduğunu belirtti. Yazılı bir açıklama yapan Netanyahu, “İsrail kendini savunma hakkına sahip olduğu gibi, ABD de aynı hakka sahiptir. Kasım Süleymanî birçok masum insanın yanı sıra Amerikan vatandaşlarının ölümünden sorumludur. Daha fazla saldırı planlıyordu,” sözlerini kullandı.
Almanya: ‘Gerginliği düşürmek için diplomasi yapıyoruz’
Almanya Başbakanı Angela Merkel’in sözcüsü Ulrike Demmer basına yaptığı açıklamada, “Tehlikeli bir noktada bulunuyoruz. Şimdi gerginliği düşürmek için ihtiyatlı olmak önem kazandı,” dedi.
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas da, İran’la ve bölgedeki diğer ülkelerle diplomatik kanalları açtıklarını vurguladı. Maas şunları ekledi: “Bu sabahtan beri İngiliz ve Fransız ortaklarımız ve diğer Avrupalı ülkelerle birlikte durumu sakinleştirmek için neler yapabileceğimizi konuşuyoruz.”
Fransa: ‘Tehlikeli bir dünyaya uyandık’
Fransız yetkili Amelie de Montchalin, Fransa’nın önceliğinin Ortadoğu’da istikrarın sağlanması olduğunu belirtti. Montchalin, “En çok korktuğumuz durumla karşı karşıyayız: ABD ve İran arasındaki gerilim artıyor,” dedi.
“Tehlikeli bir dünyaya uyandık,” sözlerini kullanan Fransız yetkili, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un en kısa zamanda bölgedeki aktörlerle konuşacağının altını çizdi.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı da yaptığı açıklamada bölgede tırmanan ABD-İran gerginliğinden derin endişe duyduğunu, ABD hava operasyonunun bölgedeki güvensizlik ve istikrarsızlığı artıracağının aşikar olduğunu, bölgede istikrarı tehdit eden bu gibi tırmandırıcı adımların şiddet sarmalını artıracağı ve bu durumdan tüm tarafların zarar göreceğini söyledi.
İran intikam yemini etti
İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney Süleymani’nin ölümü nedeniyle üç günlük yas ilan ederek “onun Allah’a vasıl olması ne yolunu, ne görevini bitirecektir. Ama dün gece onun ve diğer şehitlerin kanı ellerinde olan suçluları şiddetli bir intikam beklemektedir” dedi.
İran Başkanı Hasan Ruhani yaptığı açıklamada “Süleymani’nin şehadeti İran’ı Amerika’nın yayılmacılığına karşı direnmek ve İslami değerleri savunmak hususlarında daha kararlı kılacaktır. Şüphesiz ki İran ve bölgedeki bağımsızlığını arayan ülkeler intikamlarını alacaktır” dedi.
1) Kasim Suleymani’yi dun itibariyle, bugun taniyanlarin belki 1/10’u tanimiyordu; simdi duydu, tanidi.
2) Iran, Irak, Suriye komsumuz, ABD “stratejik ortagimiz” oldugu icin bizim insanimiz daha cok duydu.
3) Dunya icin muhim bir mesele degil bu. Mesela Uzakdogu insani, siz onun meselesine ne kadar duyarliysaniz, o da sizin meselenizle o kadar ilgilenir. Siz Filipinler’in kuzeyindeki bir adayi Cin’in “de facto” isgalini duydunuz mu ki, Filipinli de sizin meselenizi duysun !?
4) ABD’nin basindaki isadami, tam da secim donemlerinde Erdogan’in elini guclendirecek kozlar verdigi gibi, Iran iktidarina da, daha kisa bir sure once yuzlerce gostericiyi oldurmesi, Iran’in dunyayla Internet irtibatini bile kesmesini mesru gosterme imkani sundu. Artik her iki iktidar da daha rahat bagirabilir: “Dunya bizi kiskaniyor. Cekemiyorlar. Bati bize dusman. Iktidarin cevresinde birlik olma zamanidir. Mevzu vatansa, teferruat bila ihtiyac…”