Türkiye’nin en büyük zeytin üretim merkezi Manisa’nın Akhisar ilçesinde hasat mevsimi yüzleri güldürmedi.
Ülkenin yeşil zeytin ihtiyacının büyük çoğunluğunu karşılayan ilçede “Akhisar domat” diye bilinen yöreye özgü yeşil zeytin fiyatları dip yaptı. Bundan üç-dört yıl önce üreticide kilosu 9 liraya alıcı bulan “Akhisar domat” bu yıl ortalama 2 liralık fiyatı bile zor gördü.
Birçok üretici maliyetleri kurtarmadığı için yeşil zeytin hasadı yapmazken, yapanlar da sofralık yerine yağlık üretimine yöneldi.
GEÇEN YIL KİLOSU 10 TL İDİ
Akhisar, toplam 14 milyon adetlik zeytin ağacı varlığı ve 300 bin tonu aşan rekoltesiyle, Türkiye’nin bir numaralı sofralık zeytin üretim merkezi.
Sofralık zeytinde öne çıkansa yeşil zeytin. Akhisar domat adıyla anılan yeşil zeytin türü bu yöreye özgü. Kırma, çizme ve turşuluk olarak değerlendirilen Akhisar domat, lezzeti ve iri tanesiyle ünlü.
Siyah zeytin fiyatları da çiftçinin yüzünü güldürmedi.
Yeşil zeytinde aradığını bulmayan üretici, trilye adı verilen Gemlik siyah zeytin üretimiyle zararını gidermeye çalışsa da bu yıl siyah zeytin fiyatları da beklentilerin çok altında seyrediyor.
Geçen yıl kilosu 10 liradan alıcı bulunan siyah zeytinde ortalama fiyat 4 liralarda seyrediyor. Bir çok üretici maliyetlerini kurtarmakta zorlanıyor.
SİYAH ZEYTİN KUYUDA KALDI
Geçen yıl siyah zeytin fiyatı üreticinin yüzünü güldürmüştü. Yüksek fiyattan kuyulara basılan ve son tüketiciye ulaşmayı bekleyen zeytinler, fiyatların düşmesiyle satılamadı. Halen Akhisar ve çevresinde kuyularda satılmayı bekleyen binlerce ton siyah zeytin bulunuyor.
Birçok işletme kuyulardaki zeytini tekrar yağlık olarak değerlendirmeye başladı. Geçen yıl yaşanan bu sıkıntı bu yıl üreticiyi vurdu. Hasat döneminde, arz fazlalığı sebebiyle fiyatlar dip yaptı.
YÜZDE 13’Ü İHRAÇ EDİLEBİLİYOR
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçı Birlikleri verilerine göre, 2017-2018 döneminde 13 bin 107 ton sofralık yeşil zeytin ihraç edildi. Bölgede yeşil zeytin üretiminin 100 bin ton olduğu düşünülürse, toplam üretimin sadece yüzde 13’ü ihraç edilebiliyor.
Bu durumda üretici iç piyasadaki komisyoncu, depocu ve işletmelerin insafına terk ediliyor. İç piyasada yaşanan doygunluk, fiyatları düşürerek doğrudan çiftçiyi vuruyor.
ÜRETİCİDE 2 TL, MARKETTE 20 TL
Komisyoncuların üreticiden ortalama 2 liraya aldığı yeşil domat zeytin market raflarında 20-25 lira arasında satılıyor. Yeşil kırma ve yeşil çizik zeytin fiyatları 20 liradan satılırken, duble yeşil domat 25 liradan tüketiciye ulaşıyor.
Diğer ürünlerde olduğu gibi zeytinde de üretici zarar ederken, tüketicinin de cebi yanıyor. Asıl kâr işletme ve marketlere gidiyor. Aynı şekilde çiftçinin 4 liraya satabildiği siyah zeytin, sele ve tuzlama çeşitleriyle marketlerde 30-32 liradan satılıyor.
ZEYTİNYAĞINDA KRİZ KAPIDA
Bu yıl sofralık zeytinin para etmemesi, üreticiyi zeytinyağına yönlendirdi. Halen hasadı yapılan zeytinlerin önemli bölümü zeytinyağı fabrikalarına gidiyor.
Özellikle bu dönem zeytinyağı fabrikaları tam kapasite çalışıyor ve üreticiye haftalar sonrasına sıra verebiliyor. Zeytinyağı arzının bu kadar artması fiyatları düşürmeye başladı.
Akhisar ve Aydın yöresinde zeytinyağı fiyatları 13-14 liraya kadar gerilemiş durumda. Sektör temsilcilerine göre fiyatların daha da düşmesi çiftçiye ikinci bir darbe vurabilir.(IPA
