YORUM | HAKAN TANER
Yeni tip Koronavirüs Kovid-19 bir yeryüzü felaketi olmaya devam ediyor.
Bu virüsün etkilemediği köşe bucak ve etkilenmeyen canlı kalmayacak gibi.
İnsanlığı zor zamanlar bekliyor.
Dünya ekonomisinin amiral gemisi Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Başkanı Donald Trump, “Salgını 150-200 bin can kaybıyla atlatabilirsek iyi.” derken şu an için işin ekonomik boyutu ölçülemiyor bile.
Akşam saatlerinde ünlü iktisatçı N.El Roubini’nin New York’un en pahalı caddelerindeki mağazaların önüne yağmalara karşı konulan barikatları ve açıklamasını okuyunca daha bir irkildim. Çünkü vatandaşı olduğumuz ülkenin yöneticileri henüz olayın ciddiyetinin farkında bile değiller.
Kendi korunaklı alanlarında dışarıda olan bitenleri pencerelerin pervazından ve televizyon ekranlarından takip ediyorlar.
Bu arada bütün dünya liderleri günde en az iki kez bütün zorluğuna ve cevaplaması zor sorulara rağmen kamu oyunu bilgilendirme toplantısı yapıyorlar.
Trump bile en hoşlanmadığı sorulara samimiyetle cevap vermeye çalışıyor.
Bizde bütün yük Sağlık Bakanı’nın omuzlarında. Bu dönemin sonunda kendisine biçilecek rol ne olacak kendisi de bilmiyor.
Virüsle mücadele iki koldan yürütülüyor: Ekonomi ve sağlık.
Sağlık anlamında ilk günler “Ellerinizi yıkayın ve dut pekmezi yiyin korunursunuz.” safhasından “sosyal mesafeyi koruyun” tavsiye aşamasına geçildi.
İktidar bu tavsiyeyi yaparken, işe gitmek zorunda olanlara sosyal mesafeyi koruyabilmeleri için gerekli adımı atmayarak bütün yükü halkın üzerine yükledi.
Aslında kriz yönetmeyi bilmeyen biri olsanız bile bu krizi etkin olarak yönetmeye çalışan birkaç rol model belirleyip onları takip edebilirsiniz. Bu bile bir iştir.
Türkiye bunların hiçbirini yapmadı. Irak, Senegal ve Güney Afrika’nın yaptığını tercih etti ve yardım kampanyası başlattı. Şu ana kadar biriken para Katar’dan gelen uçağın onda biri parası değil 522 milyon TL toplanmış. Bu bile bir şey, fakat hiçbir şey.
Bu kriz hafife alınarak önlem almadan teğet geçecek bir kriz değil.
Ülkelerin sağlık sistemleri de ekonomileri de paramparça.
Eğer ekonominin çarkları dönsün diye o çarkları döndürenleri bile bile riske atarsanız bir süre sonra o çarklar zaten dönmeyecektir. Hem de uzun süre.
Bugüne kadar algı ile yaptığımız yolculuğun sonuna yaklaşıyoruz, bundan sonrası gerçekler…
Bu krizin 2008 Krizi’ni mumla aratacağı 2020’nin ilk üç aylık döneminde ayan beyan görülmediyse vay hâlimize…