Türkiye’de haksız yere cezaevinde kalan binlerce kişinin ihlal başvurularını reddeden Anayasa Mahkemesi (AYM) uluslararası suçtan dolayı Kırmızı Bülten’le aranan Somalili bir kişiyi koruma altına aldı. AYM, ABD’nin uluslararası terörizm suçunda dolayı ‘Kırmızı Bülten’le aradığı Somalili A.D.’nin sınır dışı edilmesi kararını durdurdu.
Mahkeme Somali kökenli Hollanda vatandaşının sınırdışı edilmesine karşı çıktı. Mahkeme, Anayasa’nın 17’nci maddesiyle güvence altına alınan ‘kötü muamele yasağı’nın ihlal edildiğine hükmederek, sınırdışı kararını durdurdu.
Somali’yi 1969-1991 yılları arasında yöneten Devlet Başkanı Muhammed Siad Barre’nin torunu A.D., ülkesinde yönetimin el değiştirmesi üzerine ailesiyle Hollanda’ya yerleşti. Aynı zamanda Hollanda vatandaşı olan A.D., daha sonra Alman uyruklu eşiyle Mısır’a gitti. Ancak 3 yıl yaşadığı Mısır’da tutuklanarak, cezaevine konuldu. 7 ay sonra serbest bırakılan A.D., Hollanda’ya gitmek için bindiği uçağın, İstanbul’da aktarma yaptığı sırada Interpol tarafından arandığı gerekçesiyle gözaltına alındı. ‘Terörizm’ suçundan uluslararası düzeyde Kırmızı Bülten ile arandığı gerekçesiyle tutuklanan A.D.’nin ABD iadesini istedi. Bakırköy Ağır Ceza Mahkemesi’nce yapılan yargılama sonunda iade talebi reddedilen A.D., tahliye edildi.
‘UÇAKTA SEYAHAT BELGESİNİ YIRTTI’
İstanbul Göç İdaresi Müdürlüğü ise kamu güvenliği bakımından tehlike oluşturduğu gerekçesiyle A.D. hakkında ‘sınır dışı etme ve idari gözetim altına alma’ kararı verdi. Karar doğrultusunda A.D, 8 Haziran 2014 günü Hollanda’ya gönderilmek üzere uçağa bindirildi. Ancak uçakta seyahat belgesi ve biniş kartını yırttı. Bunun üzerine uçaktan indirilen A.D. Hollanda’ya gönderilmesi halinde ABD’ye iade edilebileceği, iade edildiği takdirde de yaşamı ve özgürlüğünün tehlikeye düşeceği iddiasıyla ‘sınır dışı kararının iptali’ istemiyle dava açtı. İstanbul 1’inci İdare Mahkemesi, davayı, A.D.’nin Kırmızı Bülten ile arandığını gerekçe göstererek, reddetti.
A.D. de 15 Aralık 2014 tarihinde Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu. Ülkesine geri gönderilmesi halinde temel hak ve özgürlüklerinin ihlal edileceğini ileri süren A.D, sınır dışı işleminin tedbiren durdurulmasını istedi. Maddi ve manevi tazminat ile adli yardım talep etti. Anayasa Mahkemesi, A.D.’nin başvurusunu inceleyerek, 3 Nisan 2019 tarihinde karara bağladı. Resmi Gazete’de yayınlanan kararda Anayasa Mahkemesi, A.D.’nin kötü muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddiasını kabul edilebilir buldu ve Anayasa’nın 17’nci maddesinde güvence altına alınan ‘kötü muamele yasağının ihlal edildiğine’ karar verdi.
Mahkeme, ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere kararın bir örneğini idare mahkemesine gönderdi. Ayrıca yeniden yargılama sonuçlanıncaya kadar başvurucunun sınır dışı edilmemesine de hükmetti.
10 BİN LİRA MANEVİ TAZMİNAT KARARI
A.D.’ye 10 bin TL manevi tazminat ödenmesini kararlaştıran mahkeme, diğer tazminat taleplerini ise reddetti. Mahkeme, başvurucunun kamuya açık belgelerde kimliğinin gizli tutulması ve adli yardım talebini de kabul etti.
