ŞAKİR TANRIVER
Her gün 10 bini aşkın hafriyat kamyonunun trafiğe çıktığı İstanbul’da halk, ağır vasıta araçlarından tedirgin. Sektör temsilcilerine göre, hafriyat kamyonu sürücüleri daha fazla sefer yaparak para kazanmak için gaza basıyor. Denetim yetersizliğinden ölüm saçan kamyonların trafiğe çıkmasına ilişkin kısıtlamalar da kâğıt üzerinde kalıyor.
Yasak saat nedir bilmeyen, sol şeridi kimselere bırakmayan hafriyat kamyonları, denetimler yetersiz kalınca şehrin göbeğinde hem sürücülerin hem de yayaların korkulu rüyası haline geliyor. Ulaşım Koordinasyon Merkezi, kentsel dönüşüm çalışmalarıyla birlikte şehir merkezlerinde moloz yüklü kamyonların günün belli saatlerinde trafiğe çıkışına izin veriyor. Buna rağmen hafriyat kamyonlarını hemen her saatte görmek mümkün. Her gün 10 bini aşkın hafriyat kamyonunun trafiğe çıktığı İstanbul’da halk, TEM’, E-5, bağlantı yolları, hatta ara sokaklarda aşırı hızla giden ağır vasıta araçlarından tedirgin. Sadece düz yolda değil, virajlarda bile hızlarını kesmeyen hafriyat kamyonları, gün geçmiyor ki kazaya sebep olmasın. Sektör temsilcileri, hafriyat kamyonu sürücülerinin daha fazla para kazanmak için gaz pedalına bastığına dikkat çekiyor.
Yıkılan binaların molozları hafriyat kamyonlarıyla Kemerburgaz, Beykoz, Şile, Çekmeköy başta olmak üzere yaklaşık 20 noktadaki döküm alanlarına dökülüyor. Sefer sayısını artırarak daha fazla para kazanmak isteyen bazı şoförler, kural ihlali yapıyor. İstanbullu, artık damperi açılmış köprüye çarpan ve aşırı süratten otoyolu birbirine karıştıran hafriyat kamyonuna aşina hale geldi. Denetimler yetersiz kalınca ölüm saçan kamyonların trafiğe çıkmasına ilişkin kısıtlamalar kâğıt üzerinde kalıyor. Şoförler, molozun üzerini kapatma gibi tedbir almadan yola çıkınca kazalar da kaçınılmaz oluyor. Ayşe Altın (50), geçen 15 Haziran’da Kadıköy Arif Sokak’taki kaldırımda yürürken hafriyat kamyonundan düşen beton kalıbının altında kalarak hayatını kaybetti. Bu kazadan 5 gün sonra, ‘ölüm yolu’ olarak adlandırılan Çekmeköy Şile yolunda hafriyat kamyonlarının karıştığı kazada bir kişi öldü.
TRAFİĞE TEDBİRSİZ ÇIKAN KAMYONLAR GÜVENLİĞİ TEHDİT EDİYOR
İnşaat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Cemal Gökçe, kentsel dönüşüm projelerinin ardından hafriyat kamyonlarının sayısının zirveye ulaştığına işaret ediyor. Ona göre, gerekli tedbiri almadan trafiğe çıkan 10 bini aşkın hafriyat kamyonu, İstanbulluların kâbusu haline geldi. Kamyonların üzerindeki beton parçaları veya molozların üzerinin kapatılmadığına dikkat çeken Gökçe, “Kamyon şoförleri sefer başı para aldıkları için hıza dayalı iş yapıyorlar. Ne kadar çok sefer yaparlarsa o kadar da fazla para alıyorlar. Maalesef para kazanma anlayışı her şeyin önünde tutuluyor. Günün her saatinde ciddi bir denetime ihtiyaç var. Hafriyat kamyonlarının üstü mutlaka kapatılmalı. Şoförlerin bilgili, yetkili ve kültürlü olmaları gerekiyor. Yani psikolojik olarak da yeterli olmaları gerekir.” ifadelerini kullanıyor.
İstanbul Kamyoncular Esnaf Odası Başkan Vekili İhsan Temel de kamyon şoförlerinin daha çok para kazanabilmek için süratlerini artırmasından şikâyetçi. Sefer sayısını artırmak için zamanla yarışan şoförün tedbir almadan yola çıkmasıyla kazaların kaçınılmaz hale geldiğini belirtiyor. Temel, yükleme yapılırken, kamyoncunun gerekli tedbiri almamasından yakınıyor: “İstanbul Ulaşım Daire Başkanlığı, fazla yük yüklememeleri için kasalarından kesilmeye varıncaya kadar bir dizi önlem aldı. Sonra takip sistemleri araçlara taktırıldı. Ancak yine de kazaların önüne geçilemiyor. Eskiden ‘katil kamyoncu’ imajı varken bugün ‘katil hafriyatçı’ imajı konuşuluyor. Bence bu imajı hak etmiyorlar.”
Eleştirilerin odağı haline gelen kamyon şoförleri de çok para kazanmak bir tarafa geçinmekte bile zorlandıklarını dile getiriyorlar. Hafriyat kamyonunda 9 yıldır şoförlük yapan Mahmut Dönder, 10.00 ile 16.00 saatleri arasında çalıştıklarını söylüyor. Bazı şoförlerin sefer başına ücret aldıklarını belirten Dönder, “Çok eğitimsiz şoför var. Bizim kazancımız çok az. Resmen hamallık yapıyoruz. Polisle mi, belediyeyle mi, mal sahibiyle mi, yoksa zabıtayla mı uğraşacaksın? Mazot ve sigorta durumunu da hiç saymayayım. Ömerli döküm noktasına 2 sefer ancak yapabiliyorum. Sefer başı 200 TL’den günlük kazancım; 400 TL. Giderleri de çıkarsan 100 TL kalır.” diyor.
Çocuklar sokağa çıkamıyor
25 yıldır Kadıköy’de ikamet eden Melih Aşkın, Suadiye’de inşaat ve hafriyat kamyonları yüzünden yürümenin bile zorlaştığını anlatıyor. Kadıköy’de hafriyat kamyonundan beton parçasının üzerine düşmesi sonucu vefat eden Ayşe Altın’ın komşusu Sinem Aktaş ise çocuğunu oyun oynamak için dışarı gönderememekten yakınıyor: “Kamyon şoförünün ihmali sebebiyle bir can kaybettik. Dokunulmazlıkları varmış gibi hareket ediyorlar. İnsanlar için bu inşaatları yapıyorlar ama canlar gittikten sonra ne kıymeti var. Kadıköy gibi lüks semtte nefes alamaz olduk. Taşınmaktan başka çarem kalmadı.”
Hangi saatlerde geçiş serbest?
İstanbul Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) kararına göre kamyon, TIR, çekici ve tanker gibi ağır tonajlı araçların 06.00–10.00 ile 16.00–22.00 saatleri arasında trafiğe çıkışları yasak. Asya’dan Avrupa’ya veya Avrupa’dan Asya’ya geçişlerde ağır vasıtaların 10 saatlik dilim arasında sadece Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nü kullanmalarına izin veriliyor. Boğaziçi Köprüsü’ne ise hafriyat kamyonunun geçişi yasak. Hız limiti bu araçlar için otobanda saatte 80 km, şehir içinde ise 50 kilometre ile sınırlandırılmış durumda.
