HABER-YORUM | HASAN CÜCÜK
Takvim yaprakları 15 Nisan 1989’u gösteriyordu. Sheffield Wednesday’in Hillsborough Stadı’nda Liverpool ve Notthingam Forest, FA Cup yarı finalinde karşı karşıya gelecekti. O gün maça giden 20 bin Liverpool taraftarından 96’sı bir daha evine dönmedi. İngiltere futbolu en kara günlerinden birini yaşadı. Ailelerin adalet arayışı yıllarca sürdü. Geçte olsa sorumlular tespit edildi. Bu facia Ada futbolunda devrim niteliğinde kararların hayata geçirilmesinin yolunu açtı.
Hakemin düdüğüyle Liverpool – Notthingam Forest maçı başlarken, binlerce Liverpool taraftarı henüz stada girmemişti. Biran önce stada girip tribünlerdeki yerini almak isteyen taraftar kapılara akın etti. Tribünler zaten tıklım tıklım doluydu ve yüzlerce taraftar tribünlerdeki yerini almak için kapılara dayanmıştı. Adeta facia geliyorum diyordu. Stadın güvenliğini sağlayan Güney Yorkshire polisi, durumu kontrol altına almakta zorlanıyordu. İşte bu aşamada polis tarihi bir hataya imza attı. Polis, turnikesi bulunmayan tribünlerden, içeride yer olmamasına rağmen taraftarları içeri aldı.
Koşarak stadın kapılarından içeri giren Liverpool tarafları, Lepping Lane tribününü doldurmaya başladı. Zaten iğne atsan yere düşmeyecek tribünlere yüzlerce kişinin gelmesiyle panik oluştu. Daha önceden tribünde yerleri alanlar, yukarıdan gelenlerin baskısıyla balkonlardan düştü. Alt tribündekiler ise tel örgülere doğru yığılmaya başladı. Ezilmeye başlayan taraftarlar, can havliyle kaçmaya, kendini kurtaranlar sahaya girmeye başlayında hakem, maçı durdurdu. Şimdilerde statlarda tribünler ile saha arasında devasa tel örgüler bulunmuyor. Eskiden taraftarın sahaya girmesini engelleyen teller bulunuyordu. Polisin o gün yaptığı hata, bugün o tel örgülerin kaldırlmasının sebeplerinden biri oldu. Liverpool’un efsane oyuncularından Steven Gerrard’ın 10 yaşındaki kuzeni de o maça gitmiş, kazada hayatını kaybeden en genç isimlerden biri oldu.
Facia o kadar hızlı gelişti ki; sağlık ve güvenlik ekipleri müdahale edene kadar birçok insan ezilerek hayata veda etti. Dakikalar ilerledikçe facianın boyutu daha da ağırlaşıyordu. Günün sonunda 96 taraftar hayatını kaybedeken, 766 kişi yaralandı. Facianın sorumlusu olarak polis ve basın, Liverpool taraftarlarını işaret etti. 1985’de Brüksel’de oynanan Şampiyon Kulüpler Kupası finali öncesi Liverpool taraftarı tribünlerde olay çıkarmış, çoğu Juventus taraftarı 39 kişi hayatını kaybetmişti. Liverpool taraftarının sabıkasından dolayı suçluyu bulmak zor olmamıştı. Ancak facianın üzerinden daha bir ay geçmeden Savcı Lord Peter Taylor, olayın bir kaza olmadığını belirtip, sorumluları olduğunu açıkladı. Taylor’un faciayla ilgili hazırladığı raporu hem sorumluların bulunması hem de Ada futbolunda devrim niteliğinde kararların alınmasının yolunu açtı.
Soruşturmayı üstlenen savcı Lord Peter Taylor, 30 günlük çalışmanın ardından futbol tarihine “Taylor Raporu” olarak geçen iki rapor hazırladı. İlk rapora göre, felakete sebep olan en büyük etken, polisin görevini doğru şekilde yerine getirmemesiydi. Rapora göre, turnikesi bulunmayan kapıların açılması, içeri giren taraftarların boş olan kısımlara yönlendirilmemesi ve polisin ihmalkârlığı, olayları bu noktaya taşıyan ana nedenlerdi. İkinci rapor ise bir daha böyle faciaların yaşanmaması için stadyumlara getirilecek yeni düzenlemeleri sıralıyordu.
Taylor, statlardaki holiganizmi besleyen sebeplerin medya, sosyal sorunlar ve kulüp yöneticilerinin yanlış davranışı olduğunu belirttikten sonra şu can alıcı cümleyi yazmıştı: “İnsanlara nasıl muamele ederseniz öyle karşılık görürsünüz. Şayet siz onlara hayvan muamelesi yapıp bir kafese tıkarsanız, hayvanca karşılık görürsünüz. Siz medeni davranırsanız medeni karşılık görürsünüz.” Lord Taylor, stadlardaki kötü ortam ve güvenlik zaafına dikkat çekerek bunların ortadan kaldırılmadığı bir ortamda holiganların devamlı olacağını yazıyordu.
Hükümet, Taylor Raporu’nun ön gördüğü reformları yapmak için derhal harekete geçti. İlk iş olarak bütün statlardaki ayakta maç seyredilen tribünlerin oturmalı olmasını sağladı. Tribünle saha arasındaki tel örgüler kaldırıldı. Arsenal, Manchester United, Chelsea ve Liverpool takımlarının ünlü ayakta seyredilen bölümleri yerlerini koltuklara bıraktı. Sunderland, Derby, Bolton, Millwall, Stoke ve Middlesbrough gibi takımlara statlarını yenileme için baskı yapıldı.
Yakınlarını kaybedenlerin adalet arayışı ise tam 27 yıl sürdü. Liverpool taraftarları ve kulübü hiçbir zaman işin peşini bırakmadı. Her 15 Nisan haftasında tribünler “96 için adalet” (Justice For The 96) pankartlarıyla donatıldı. Anfield Road önünde yer alan Hillsborough hatıra anıtı çiçeklerle, mektuplarla, kırmızı beyaz atkılarla bezendi. Mağdur ailelerin kurduğu vakıf adalet arayışına devam etti. 2016 yılında soruşturma jürisi, olaya polisin hatasının neden olduğu kararını verdi. Olayda taraflarların “cinayete kurban gittiği” kararı açıklandığında ölenlerin yakınlarının sevinç içinde kucaklaştıkları ve kararı kutladıkları görüldü.Kararın açıklanmasından sonra Liverpool’daki St. James Hall üzerine ‘Hakikat’ ve ‘Adalet’ yazan bir pankart asıldı. 15 Nisan, Liverpool tarihine en acı gün olarak kazındı.
