ONUR TÜRKMEN-PARİS, MURAT KANİ-AMSTERDAM
Başbakan Binali Yıldırım’ın offshore hesapları ve bugüne kadar bilinmeyen 140 milyon euro’luk serveti ortaya çıktı. European Investigative Collaborations’ın (EIC) Malta Files projesi kapsamında Fransız haber sitesi, Mediapart, Hollanda gazetesi NRC Handelsblad ve Blacksea.eu sitesinin ortak yürüttüğü araştırma Başbakan Binali Yıldırım’ın servetini ortaya çıkardı.
HOLLANDA VE MALTA’DA 11 KARGO GEMİSİ, 7 GAYRİMENKUL
Mediapart’ın ve Hollanda Gazetesi NRC Handelsblad’ın haberine göre, Binali Yıldırım ve ailesinin Malta ve Hollanda’da kayıtlı en az 11 kargo gemisi, yine Hollanda’da 7 gayrimenkulü içeren 140 milyon euro’luk malvarlığı bulunuyor.
Binali Yıldırım’ın ilk offshore hesapları ve gemi ticaretinin izlerine 1998’de rastlanıyor. Silver Fish isimli eski bir kargo gemisi satın alan Yıldırım ailesi, 2000-2010 yılları arasında Malta’da kurulu çok sayıda paravan şirket üzerinden gemi ticaretine devam ediyor. Ancak, Mediapart’ın haberine göre 2010 yılında Yıldırım’ın şahsi servetinde büyük bir patlama yaşanıyor. Bugün ailenin sahibi olduğu 11 geminin 6’sını 2010 yılında alıyor. 6 geminin alış fiyatları 1,9 milyon euro ile 33 milyon euro arasında değişiyor. Bu ödemelerin büyük kısmı kaynağı belirsiz nakit parayla, küçük bir kısmı ise Kuveyt Türk bankasından alınan krediyle ödendi. Bu gemilerin tamamı Malta ve Hollanda’ya kayıtlı şirketlerin üzerine kaydedildi.
BAKANLIK DÖNEMİNDE TÜRK BANDIRASI KULLANMAYAN ARMATÖRLERİ SUÇLAMIŞTI
Medipart, o dönem Ulaştırma Bakanı olan Binali Yıldırım’ın 2009’da Türk bandırası kullanmayan armatörlere karşı yasal önlemler alacağını açıkladığını hatırlatarak, “ Binali Yıldırım Türk bandırası kullanmayan armatörleri kötü niyetli olmakla suçlarken, hemen yanında oturan oğlu Erkam Yıldırım’ın içinden kıs kıs güldüğünü tahmin etmek zor değil. Zira, babası o konuşmayı yaparken Erkam Yıldırım Curiçao adasına kayıtlı bir gemi üzerinden büyük karlar elde etmeye devam ediyordu.” ifadelerini kullanıyor.
SATIN ALMA İŞLEMLERİ İSVİÇRE BANKALARI ÜZERİNDEN YAPILMIŞ
Yıldırım ailesinin Malta’ya kayıtlı gemileri şu şekilde Rory Malta Limited şirketine ait MV Shark gemisi, Nova Ponza Limited şirketine kayıtlı MV Ponza, Nova Warrior şirketine kayıtlı MV Frezya S. Bu gemilerin satın alım işleminde İsviçre bankası Corner Bank’tan kredi alınmış.
Malta’daki Rory Malta ve Nova Ponza şirketleri gerçekte Binali Yıldırım’ın amcası Yılmaz Yıldırım ve onun oğlu Rıfat Emrah Erence’nin 2015 sonunda kurduğu Ceren Danışmanlık Denizcilik şirketine ait. Nova Warrior şirketinin sahibi olarak Curaçao’da bulunan South Seas Shipping NV şirketi görünüyor. Şirketin sahibi olarak yerel avukatlar görünse de bütün resmi imzaların altında Binali Yıldırım’ın oğlu Erkam Yıldırım’ın ismi bulunuyor. Haberde, Binali Yıldırım’ın Şubat 2017’de mültecilerle ilgili AB Zirvesine katıldığı, bu ziyaretinde offshore şirketlerini temsil eden avukatı Simon Mifsud’la görüştüğü belirtiliyor.
Ancak, Yıldırım ailesinin Malta’daki serveti Hollanda’daki yatırımlarının yanında çok küçük kalıyor. Mediapart’a göre Binali Yıldırım’ın Hollanda’daki serveti 120 milyon euro’nun üzerinde.
BİNALİ YILDIRIM VE OĞLU ERKAM HOLLANDA’DA EMLAK ZENGİNİ
Binali Yıldırım ve oğlu Erkam Yıldırım’ın Hollanda’daki yatırımları ikiye ayrılıyor. İlki emlak yatırımları. Erkam Yıldırım’ın sahip olduğu Castillo Real Estate BV şirketi Almere şehrinde bir diş kliniği, Schoonhoven’da bir apartman dairesi, Utrecht şehrinde iki ev ve Lahey’de bir anahtar dükkanına sahip. Erkam Yıldırım, bu 6 emlak yatırımı için tamamı nakit 2.9 milyon euro ödeme yapmış.
EMLAK YATIRIMLARI ‘CEP HARÇLIĞI’
Mediapart’a göre Erkam Yıldırım’ın emlak yatırımları “cep harçlığı” niteliğinde. Yıldırım hanedanının en değerli şirketi Zealand Shipping’in toplam değeri 116 milyon euro civarında. Zealand Shipping’in yüzde yüzlük hissesi ailenin elinde. Geçen yıla kadar 10 gemiye sahip şirket, 2 gemisini Kolin Holding’e sattı.
GEMİLER 100 MİLYON EURO
Geriye kalan 8 geminin isimleri şu şekilde: 2012’de satın alınan Zealand Almere ve MV Zealand Amsterdam, 2013’te satın alınan MV Zealand Ariane, MV Zealand Rotterdam et MV Zealand Alexia, 2010 ve 2011’de satın alınan MV Zealand Beatrix, MV Zealand Delilah ve MV Juliana gemileri. Yıldırım ailesi Rotterdam, Armsterdam ve Almere isimli gemileri tanesi 33 milyon euro olmak üzere toplam 100 milyon euro’ya satın aldı.
ÖDEMELER KUVEYT TÜRK VE YAPIKREDİ’DEN
Ödemenin yarısını kaynağı belirsiz parayla yaptı. Diğer yarısını ise Kuveyt Türk ve Yapı Kredi Bankası’ndan aldığı krediyle ödedi. Diğer 3 gemi ise Mediapart’ın “aile şirketi” olarak tanımladığı Sefine isimli tersanede inşa edildi. Sefine’nin sahibi olan Suat Hayri Aka 2014’te Ulaştırma Bakanı yardımcısı olmuştu. Aka, Binali Yıldırım’ın sağ kolu olarak biliniyor.
2000’lerin başında aileyle bağlantısı bulunan bir çok şirket ve gemi oldu. Bu gemilerin büyük bir kısmı ya söküme gönderildi ya da başka şirketlere satıldı. 2010 ve sonrasına gelindiğinde ise Yıldırımların talihi daha da açıldı ve servetlerine servet katmaya başladılar. Servetleri arttıkça şirketlerinin alım gücü de arttı – The Black Sea tarafından kayıtları bulunan ve değeri 1.9 milyon ve 33 milyon dolar arasında değişen 11 geminin altısı banka kredisi olmadan satın alınmış olarak görünüyor.
11 geminin tamamı Malta ve Avrupa’nın vergi cenneti olarak bilinen Hollanda’da kurulu offshore şirketler üzerine kayıtlı. Bu iki ülke de esnek vergi yasaları ve denizcilik sektörüne sağladıkları avantajlarla biliniyorlar.
Malta’da bulunan Mifsud and Sons Limited adlı aracı firma, Yıldırım ailesinin ülkede bulunan dört şirketini temsil ediyor. Bu şirketler Dertel Shipping Limited, Nova Ponza Limited, Rory Malta Limited ve Nova Warrior Limited.
Bu kabuk şirketlerin yönetimi 9 Haziran 2016’da, Binali Yıldırım başbakan atandıktan iki hafta sonra, Mifsud and Sons’ın Simon Mifsud’undan Binali Yıldırım’ın yeğeni Süleyman Vural’a devrediliyor.
Malta şirketlerinin üçünün içinde daha önce kamuya hiç açıklanmayan üç gemi gizli. Rory Malta Limited MV Shark adlı, Nova Ponza Limited MV Ponza adlı, Nova Warrior Limited ise MV Frezya S adlı geminin sahibi.
Rory Malta ve Nova Ponza’nın hissedarı, 2015’te Yılmaz Erence ve oğlu Rıfat Emrah Erence tarafından kurulan Ceren Danışmanlık Denizcilik.
Dertel Shipping ve Nova Warrior’ın hisselerinin sahibi ise Hollanda Antilleri Curaçao’da kurulu South Seas Shipping NV adlı şirket. Bu şirket, açık kaynaklardan bakıldığında CMT Shipping NV adlı başka bir Antiller avukatlık şirketi tarafından kurulmuş gibi görünüyor ve gerçek sahibine ulaşmak mümkün olmuyor. Bu yöntem, şirketlerin asıl sahiplerini gizlemek için sıklıkla kullanılıyor. Bir şirket bir diğerinin içine konuyor, böylece halihazırda vergi cennetlerinde gizli kapaklı duran şirketlere bir gizlilik duvarı daha örülmüş oluyor.
Ancak bu offshore şirketin gerçek sahibi Malta sicil kayıt belgelerine bakınca anlaşılıyor: South Seas adına evrakları bizzat Erkam Yıldırım imzalıyor.
Malta’daki gemilerin değeri iki milyonla üç milyon dolar arasında değişiyor.
Ailenin Hollanda malvarlığına bakıldığında bu üç gemi devede kulak kalıyor. Malta’dan Hollanda’ya geçtiğimizde, gemilerin toplam değeri bir anda 130 milyon dolara ulaşıyor. Üstelik gemilerin çoğu kredi kullanılmadan alınmış.
Hollanda bağlantısı ve Zealand Shipping
Erkam Yıldırım’ın Hollanda bağlantısı daha önce gazetelerde çıkmış ve bu ülkedeki toplam malvarlığı sorgulanmıştı. Hollanda’nın şirket kayıtları ve diğer açık kaynaklar incelendiğinde ortaya çıkan görüntü Yıldırım’ın ülkede kayıtlı gemileri ve evleri olduğunu gösteriyor.
Yine Erkam Yıldırım’ın sahip olduğu Castillo Real Estate BV adlı şirket üzerine kayıtlı toplam altı emlâk ve Yıldırım’ın üzerine kayıtlı bir ev bulunuyor. Yıldırım, Almere’de kendi şirketi Zealand Shipping’in ofisi de dahil olmak üzere iki bina ve bir ev, Utrecht’te iki ev, Schoonhoven’de bir ev ve Lahey’de bir dükkan sahibi. Tüm bu mülkün toplam değeri ise tapu kayıtlarına göre 2.16 milyon avro yapıyor ve hiçbiri satın alınırken kredi kullanılmamış.
Ailenin Hollanda bağlantısının en kârlı işi ise Zealand Shipping üzerinden yürütülen denizcilik faaliyetleri.
Erkam Yıldırım kayıtlarda 2007’de kurulan Zealand Shipping’in Haziran 2014’e kadar sahibi ve müdürü olarak görünüyor. Holland Investments Cooperatif UA, Zealand Shipping’i 2014’te satın alıyor ve şirketin müdürünü değiştiriyor. Ancak bu değişiklik sadece kağıt üstünde kalıyor. Erkam Yıldırım, Holland Investments’ın gerçek sahibi ve sicil kayıtlarına göre şirketin 129.8 milyon dolarlık malvarlığını yönetiyor.
Şirket kayıtlarına göre aile aynı zamanda Holland Investments üzerinden, gemi işletmeciliği yapan Q-Shipping BV’nin de yüzde 30 hissesine sahip. Q-Shipping’in bir diğer hissedarı ise İstanbul’da AVS Global Ship Supply’ın Yılmaz Erence’yle beraber ortağı olan denizci Abdülvahit Şimşek.
Gemilerin hiçbirinden Türk bayrağı yok
Q-Shipping BV ve bağlı şirketleri şu anda toplam 20 gemi işletiyor. Gemilerin hiçbiri Türk bayrağı taşımıyor.
Geçtiğimiz seneye kadar Zealand Shipping’in Hollanda bayraklı 10 gemisi vardı. Ocak 2016’da, Kolin Şirketler Grubu iki gemiyi satın aldı. Zealand Shipping ve bağlı şirketlerinin filosunda şu anda sekiz gemi bulunuyor. Bunlardan Zealand Almere, Zealand Amsterdam ve Zealand Rotterdam 2012 ve 2013’de yeni alınmıştı. Zealand Ariane ve Zealand Alexia 2014’te ikinci el satın alınmıştı. Zealand Beatrix, Zealand Delilah ve Juliana da 2010 ve 2011 yıllarında sipariş edilmiş ve satın alınmıştı.
57300 tonluk aynı tip Rotterdam, Amsterdam ve Almere, filodaki en pahalı ve en büyük gemiler. Hollanda sicil kayıtlarına göre, Amsterdam gemisi Kuveyt Türk Bankası’nın verdiği 33 milyon dolarlık krediyle alınmış. Kuveyt Türk’ün yüzde 18 hissesi Vakıflar Genel Müdürlüğü vasıtasıyla devlete ait.
Bir diğer banka kredisi de 16700 tonluk kuru yük gemisi Juliana için Yapı Kredi Bankası’ndan alınan 17 milyon 160 bin dolar.
Yıldırım ailesi gemilerine dair sorduğumuz sorulara cevap vermedi.
Pendik’te camiye garip bir bağış
Yıldırım ailesinin Hollanda şirketlerinden biri Pendik Belediyesi’ne bağış yapmak için de kullanılmış. Temmuz 2014’te Cumhuriyet’ten verilen habere göre İstanbul’da kurulu Elia Spa Kozmetik A.Ş., Pendik Belediyesi’ne daha sonradan AKP’den milletvekili seçilecek olan avukat Serkan Bayram aracılığıyla 1.75 milyon lira [o günün kuruna göre 600bin avro] bağış yapmak istediğini bildiriyor. Bağışın kabul edilebilmesi için belediye meclisinin bu parayı Ahmet Yesevi mahallesinde adı Amine Hatun olacak bir cami yapımında kullanmayı kabul etmesi gerekiyor. Bağış belediye meclisinde sorunsuz olarak kabul ediliyor.
CHP meclis üyesi Tarık Balyalı, rakamı duyduğunda çok şaşırdığını söylüyor ve ekliyor: “2009’dan beri mecliste görev yapıyorum ama belediyeye böyle yüklü bir bağış yapıldığını hiç görmedim.” Balyalı, bağışın ardındaki kişilerin araştırılmasını istiyor ancak belediye meclisi böyle bir araştırmaya gerek duymuyor.
Elia Spa Kozmetik, Ocak 2014’te Hollanda merkezli Neshatech BV tarafından kuruluyor. Balyalı’nın ve gazetelerin bilmediği mesele ise Neshatech’in Erkam Yıldırım’ın Hollanda şirketlerinden biri olduğu.
Bağışı cami yapımı şartıyla kabul eden Pendik Belediyesi projeyi de kendisi çiziyor. Ancak 1.75 milyon liralık cami bir anda 5.72 milyonluk bir inşaata dönüşüyor. İhaleyi Ağustos 2015’te Mehmet Turgut Erdoğan adlı müteahhit kazanıyor. Aradan geçen süre zarfında ihaleye ve sözleşmeye ne olduğu bilinmiyor ancak cami inşaatı şu anda Pendik Belediyesi’nin kendi firması Penyapsan A.Ş. tarafından yürütülüyor.
Penyapsan’ın yönetim kurulunun beş üyesinden üçü bir yandan da AKP meclis üyesi. Kamu İhaleleri Kanunu’na göre, seçilmiş üyelerden oluşan yönetim kuruluna sahip belediye şirketleri kendi belediye sınırları içindeki ihalelere katılamıyor. 2012’de İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin, bu konuda belediye ihale kanunlarına aykırı uygulamalar yapıldığının Bakanlığa bildirilmesi halinde yasal işlem başlatılacağını belirtmişti.
Bakanın sözüne göre yolsuzluktan hakkında inceleme başlatılması gerekirken, Pendik belediye başkanı Kenan Şahin geçtiğimiz haftalarda caminin tamamının belediye şirketi tarafından yapıldığını gururla ilan etmiş ve açılışının yaza kadar tamamlanacağını söylemişti. Caminin yapılmasını Yıldırım ailesi istemiş ve bunun için 1.75 milyon lira vermişti ama anlaşılıyor ki Pendik’in belediye başkanını heyecanlandıran dev cami inşaatının bitimi için gereken fazladan 4 milyon lira belediye kasasından ödenmiş.
Yıldırım ailesinin cami inşaatı için gizlice Pendik’e neredeyse iki milyon lirayı neden verdiği ise bilinmiyor.
