HABER İNCELEME | İLKER DOĞAN
Reel kesimde yaşanan kriz bankacılık sektörünü de vurdu. BDDK’nın verilerine göre, sektörde çalışan sayısı son 3 yılda 217 binden 207 bine geriledi. Tenkisatlar bu yıl da sürüyor. Bu yılın sonunda rakamın 205 binin de altına düşmesi bekleniyor. Buna karşılık, 3 kamu bankasında ise istihdam artıyor! 2015 yılı mart ayında Ziraat, Vakıflar ve Halk bankalarında çalışan sayısı 56 bin 809’du. Bugün ise bu rakam 60 bini geçti.
Geçtiğimiz yıl Türkiye için hemen her açıdan kötü bir yıl oldu. Ancak 2019, selefini aratacak gibi duruyor. İnşaattan otomotive, bankacılıktan tarıma, eğitimden sağlığa bütün sektörlerde daralma/kriz artarak devam ediyor. Geçtiğimiz yıl bu zamanlar 4 lira bandında olan dolar kuru bugün 6 lira 10 kuruş seviyelerinde. TL’nin bir yılda dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 50’den bile fazla. Türk lirası inanılmaz bir hızla eriyor, Türkiye fakirleşiyor…
KURDAKİ OYNAKLIK FAİZLERİ YÜKSELTTİ
Kur yüksek ancak daha da önemlisi kurdaki tahmin edilemez oynaklık. Geçen hafta bir anda 6,25’i gören dolar, bir kaç gün içerisinde 5,98’e kadar düştü. Fakat orada da durmadı ve yeniden yükselişe geçerek 6 lira 10 kuruşa çıktı. Kurdaki bu oynaklık faizleri yükseltti. Türkiye, yıllar öncesine döndü; ‘paradan para kazanma’ dönemi başladı. Bunun sonucu olarak yatırımlar durdu. Kur yükselmesi ayrıca ithal girdi fiyatlarının da katlanmasına neden oldu. Üretim maliyetleri arttı. Bu da fiyatların yükselmesi, dolayısıyla enflasyonun tırmanması, satın alma gücünün azalması sonucunu doğurdu.
İŞSİZLİK YÜZDE 19’LARA ÇIKTI
Talep, yaşanan azalma, üretimin de düşmesine yol açtı. Reel sektör ciddi bir darboğaza girdi. Orta ölçekli diyebileceğimiz binlerce firma konkordatoya gitti. Yüzlerce marka battı. Binlerce kişi işsiz kaldı. TÜİK’e göre işsizlik oranı, Aralık 2018’de bir önceki yılın aynı ayına göre 3,1 puan artarak yüzde 13,5’e yükseldi. İşsiz sayısı 1 milyon 11 bin kişilik artışla 4 milyon 302 bin kişi olarak kayıtlara geçti. DİSK-AR’ın raporuna göre ise geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 19,3. İşsiz sayısı ise 6,6 milyon.
BANKALAR DA KRİZİN ORTASINDA
Reel kesimde yaşanan bu gelişmeler doğal olarak bankaları da etkiledi. Özel sermayeli yerli ve yabancı bankalar ciddi oranda tenkisata gitti. BDDK’nın rakamlarına göre bankacılık sektöründe 2015 yılında 217 bin 504 kişi istihdam ediliyordu. Bu rakam bir sonraki yıl yaklaşık 210 bin 910, 2017’de 208 bin 280, geçtiğimiz yıl ise 207 bin 716’ya düştü. Albaraka, Akbank, Türkiye Finans, Garanti, HSBC, Odeabank ve ING gibi bankalar 2018 sonuna kadar yüzde 30’lara varan oranlarda tenkisata gitti. İşten çıkarmalar 2019’da sürüyor. İddiaya göre bir çok banka yeni işten çıkarmalar için hazırlık yapıyor. Bu yılın sonuna kadar toplam çalışan sayısının 205 binin bile altına düşmesi bekleniyor.
KAMU BANKALARINDA İSTİHDAM ARTIYOR!
Türkiye’de, 21 Mart’ta faaliyetlerine başlayan Emlak Bank dışında 52 banka faaliyet gösteriyor. Bunlar kamuya ait, yerli sermayeli ve yabancı olarak ayrılıyor. Kamuya ait üç banka var; Ziraat, Vakıflar Bankası ve Halk Bankası. 2015 yılında bu üç bankanın istihdam ettiği personel sayısı BDDK’nın rakamlarına göre 62 bin 586. Bu sayı özel sermayeli ve yabancı bankaların tam aksine bir yıl sonra 62 bin 705’e, ardından gelen sene 64 bin 624’e ve geçtiğimiz yıl 66 bin 391’e yükseliyor.
