HABER-YORUM | SEMİH ARDIÇ
İnternette o etiketi gördüğümde hayran kaldım. Bir market sebze fiyatlarındaki artışı öyle çarpıcı ifade etmiş ki o ifadeler yazı işleri müdürlerine bile ilham verecek kadar çarpıcı.
Sivri biber için “Acımız taze: 27 TL” diye yazılmış. Yine fiyatın ağırlığından olacak “acı bey” etiketi var.
TÜİK İLE AYNI GÜN O ETİKET
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) mart ayına ait enflasyon rakamlarını açıkladığı bir günde olup biten hafızada kalacak şekilde ancak bu kadar güzel hülâsa edilebilirdi.
Seçim bittiği için hükûmet vatandaşı soğan-biberin el yakan fiyatları ile baş başa bıraktı. Seçime kadar manzarayı kurtarmak maksadıyla kurdukları sözde ucuzluk çadırlarını birer birer söküyorlar.
Artık günlük artıyor sebze fiyatları. Esprili bir dille de olsa sivri biberin 27 liraya tırmandığını haber veriyor market sahibi!
Antalya’da toptan fiyatlar 15 lirayı buldu ki çarşı pazarda iki hafta içinde çarşı-pazarda fiyatlara el sürülemeyecek.
GIDA ENFLASYONU TIRMANIYOR
Tanzim çadırında ya da zincir marketlerde iki kilo tahdidi getirerek sebzede karne devrini başlatarak enflasyon düşmez, düşürülemez.
Nitekim TÜİK’in mart ayı verileri enflasyonun hemen her kalemde artmaya devam ettiğini gösterdi.
Tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) 2019 yılı mart ayında bir önceki aya göre yüzde 1,03, bir önceki yılın aynı ayına göre ise yüzde 19,71 arttı.
Güye ıda fiyatlarını düşürmek için kurulan tanzim satış çadırlarının vatandaşa zerre kadar faydası olmadı. Üstelik zararına satılan o sebzelerin faturası bundan böyle vergi ve zamlarla ödenecek.
Gıda fiyatları aylık yüzde 2,44, yıllık yüzde 29,77 arttı.
FİYATI ARTMAYAN KALEM YOK
Ana harcama grupları itibarıyla 2019 yılı mart ayında endekste yer alan gruplardan sadece haberleşme grubunda fiyatlar yüzde 0,29 düştü.
Yıllık en fazla artış yüzde 29,77 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda. TÜFE’de, bir önceki senenin aynı ayına kıyasla çeşitli mal ve hizmetler yüzde 27,94, ev eşyası yüzde 26,98, eğlence ve kültür yüzde 20,08 ve sağlık yüzde 19,72 arttı.
Enflasyonun nasıl kalıcı ve yaygın hale geldiğini gösteren oranlar bunlar.
ÜRETİCİ FİYATLARI ENDİŞE VERİCİ
Üretici fiyatları (Yİ-ÜFE) ise TÜFE’den yüzde 10 daha yukarıda seyretmeye devam ediyor.
ÜFE, mart ayında bir önceki aya göre yüzde 1,58, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 2,14, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 29,64 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 31,17 artış gösterdi.
Görüldüğü üzere imalatta ve toptan ticarette enflasyonda gerileme yok. TÜFE ile ÜFE arasındaki farkın manası şu ki ufukta yeni zamlar bekliyor.
Vergi indirimlerine rağmen talebin kıpırmadığı bir piyasada maliyetler perakende fiyatlara birebir aksettirilemiyor.
SEPETİN YÜZDE 65’İ ZAMLI
Sağlık, gıda ve alkolsüz içecekler ve eğitimin enflasyonun arttıkça vatandaşın hayat standardı düşüyor.
Enflasyon sepetine giren ürünlerin yüzde 65’ini oluşturan 270 kalemde artış varsa orta vadede tek haneden bahsedilebilir mi?
Vatandaşın her ay satın almak mecburiyetinde olduğu mal ve hizmetleri kapsayan çekirdek enflasyonda gözle görülür bir gerileme yok. TÜİK bile “Mızrak çuvala sığmıyor.” diyor.
SANAYİCİNİN, ÇİFTÇİNİN MALİYETİ DÜŞÜRÜLMELİ
Enflasyonu düşürmenin yolu mal ve hizmet imal edenin (sanayici, çiftçi) maliyetini düşürmekten geçiyor.
Bırakın düşürmeyi daha dün elektriğin toptan fiyatı yüzde 37 arttı. Seçim haftasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) talimatı ile tehir edilen 17 kuruş zam 2 Nisan’da hatırlandı.
Zammın akabinde benzinin litresi 7 liraya çıktı.
Dolayısı ile ekonomideki maliyet krizini çare bulmadıkça rakamlar yüksek seyretmeye devam edecek. Hatta dolarda her yukarı hareket enflasyonu tamamen kontrolden çıkarabilir.
STOKLAR DA TÜKENDİ
Geçen yılın son üç ayından bugüne şirketler buzdolabından su ısıtıcılarına, stoklarındaki ürünleri, indirimli fiyatlarla elden çıkarmaya çalıştı.
Artık stoklar bitiyor. Bundan sonra yeni gelen malı düşük maliyetle satmak için bir motivasyonları yok.
Enflasyonda tek hane en az iki yıl hayâl! Hem enflasyon hem de İstanbul ve Ankara’yı Cumhuriyet Halk Partisi’ne kaptıran AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan için geçerli olabilecek o sivri biber etiketine bakmak kâfi.
Türkiye’ye tutulmuş bir ayna: ACIMIZ TAZE!
